Doğal Gaz Arzında Yaşanan Sıkıntı Mısır Sanayisini Nasıl Etkiliyor? 

Haziran ayında Mısır, ülke genelinde birçok fabrikanın faaliyetlerini aksatan ciddi bir doğal gaz arzı krizi yaşadı. Pek çok fabrika çalışıp mal üretmek için ana enerji kaynağı olarak doğal gaza bağımlı olduğundan ise bu kriz sanayi sektörünü büyük ölçüde etkiledi.   

Doğal gaz krizi, Mısır’ın en büyük üç gübre şirketinin faaliyetlerine gölge düşürdü.   

Söz konusu şirketler geçtiğimiz birkaç gün içinde, tedarik durumu düzelene kadar tüm fabrikalarda çalışmaların durdurulacağını duyurdu.   

Bu şirketler arasında, doğal gaz tedariğinin kesilmesi nedeniyle üç tesisinde faaliyeti durduran Gübre Üretim Şirketi (MOPCO) gibi büyük şirketler yer alıyor.   

Faaliyetlerini geçici olarak askıya alan şirketler listesine Abu Qir Gübre şirketinin yanı sıra Mısır Kimya Endüstrisi Şirketi (KIMA) de katıldı.   

Öte yandan finansal performans düzeyinde, tedarik sıkıntısının devam etmesi daha yüksek üretim maliyetlerine yol açıyor, yerel ve uluslararası siparişleri karşılama kabiliyetini azaltıyor, bu da gelir ve karları olumsuz etkiliyor.   

Ayrıca gübre sektörü, dolar ihracat gelirlerinin yanı sıra tarımla ilgili önemi nedeniyle Mısır’ın önemli stratejik sektörlerinden biri.  

Mısır Bakanlar Kurulu verilerine göre, ülke üre üretiminde dünyada yedinci sırada. Gübreler ise Mısır’ın ihracatında 3,4 milyar dolarlık değerle ikinci sırada yer alıyor.   

Ani gelişmeler   

Ani bir gelişmeyle, iki gün önce üretim hatlarını durduran Sidi Kerir Petrokimya şirketi (SIDPEC), 27 Haziran’da yeniden faaliyete geçeceğini duyurdu.   

Aynı bağlamda, gübre fabrikalarının yeniden faaliyete geçmesi yönündeki karar, İsrail’in Mısır şebekesine gaz akışını günde yaklaşık bir milyar metreküpe çıkarma ve Port Said’in kuzeyindeki Zohr sahaları ile Gazze’nin kuzeydoğusundaki Leviathan sahasını birbirine bağlayan gaz tedarik ağının genişletilmesinin ardından, gelecek yıl Mısır’a ihraç edilmesine izin verilen gaz miktarını iki katına çıkarma vaadinin ardından geldi.   

Mısır Başbakanı Mustafa Madbuli 26 Haziran'da yaptığı açıklamada, ülkenin elektrik üretimi kriziyle değil, daha ziyade "yakıt tedariki" kriziyle karşı karşıya olduğunu söyledi.   

Başbakan krizin tüketim oranının artmasıyla ortaya çıktığını dile getirerek, dolar kaynakları üzerinde büyük bir baskı olduğuna dikkat çekti.  

“Komşu ülkelerden birinde” bulunan bir gaz sahasında üretimin 12 saat boyunca tamamen durmasının Mısır’a tedarikin kesintiye uğramasına yol açtığını söyleyen başbakan, açıkça İsrail’e göndermede bulundu.   

Madbuli ayrıca krize yönelik çözümlere ilişkin konuşmasında, Mısır’ın bu yaz elektrik kesintisini sona erdirmeye yetecek kadar gaz ithal etmek için bir milyar dolardan fazla bütçe ayıracağının sözünü de verdi.   

Reuters’a konuşan bilgili kaynaklara göre Mısır, 26 Haziran’da talebin karşılanmasına yardımcı olmak amacıyla 17 sevkiyat sıvılaştırılmış doğal gaz satın almak için ihale aldı.   

Mısır ayrıca, önümüzdeki ağustos ve eylül aylarında üç sevkiyat daha yapmayı planlıyor.   

Geçici bir kriz  

Mısırlı ekonomi uzmanı Dr. Medhat Nafi, Fokus+’a yaptığı açıklamada, bahsi geçen şirketlerin kapanmadığını, sadece fabrikalardaki bazı üretim hatlarının durduğunu ve bazılarının tekrar faaliyetlere başladığını söyledi.   

Bu tesislerinin hepsinin yakın zamanda tekrar çalışacağına dair umudunu dile getiren Nafi, şu ifadelerle açıklamasını sürdürdü:   

“Fabrikaların bir süreliğine durdurulması, gübre tedarik miktarını ve dolayısıyla tarım ve gıda ürünlerinin fiyatlarını etkileyeceği için çok riskli. Bu durum sadece bu ürünlere değil aynı zamanda bu firmaların bütçelerine de olumsuz etki ediyor, çünkü bir gün bile faaliyetleri durdurmak, şüphesiz ki onlara yüksek maliyete mal oluyor.”  

Nafi, bu haftaki kapatmalarla, kimya ve gübre firmalarının fabrikalarını bu ay ikinci kez kapattığı bilgisini vererek, ilk kez faaliyetlere ara verilmesinin, hükümetin fabrikalara gaz tedarikini geçici olarak azaltmasının ardından gerçekleştiğinin altını çizdi.   

Öte yandan Mısır, yaz aylarında elektrik tüketiminin artmasıyla birlikte, gerekli miktarda doğal gaz temin edememesi nedeniyle büyük bir sorunla karşı karşıya kaldı.   

Bu kriz elektrik sektörünü de etkiledi. Elektrik kesintisinin günlük olarak yaklaşık üç saat veya daha fazla sürmesi, sokaktaki öfkenin artmasına neden oldu.  

Bu öfke, Mısırlıların geçtiğimiz hafta sosyal medyada yaptıkları paylaşımlarda açıkça görüldü.