Dışişleri Bakanı Fidan: "İsrail'i Destekleyen Ülkeler Katliamı Görmezden Geliyor"

Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, "İsrail'i kayıtsız şartsız destekleyen ülkeler, bu katliamı hala görmezden gelmeye devam ediyorlar. Bununla da yetinmeyip İsrail'e durmadan silah ve mühimmat yardımı yapıyorlar" dedi.

Bakan Fidan, Brezilya Dışişleri Bakanı Mauro Vieira ile Dışişleri Bakanlığı'ndaki görüşmesinin ardından düzenlenen ortak basın toplantısında konuştu.

Vieira ile ikili ilişkileri ve uluslararası gündemin önemli başlıklarını ele aldıklarını aktaran Fidan, iki ülke arasındaki ilişkilerin Osmanlı Devleti dönemine kadar uzandığını ve bu ikili ilişkilerin son yıllarda giderek güçlendiğini söyledi.

Fidan, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Brezilya Devlet Başkanı Luiz Inacio Lula da Silva arasındaki samimi dostluğun ülkeler arasındaki ilişkilere olumlu yansıdığını belirterek, "Ülkelerimiz, liderlerimizin çizdiği rota doğrultusunda pek çok uluslararası meselede aynı hassasiyetleri, aynı vizyonu paylaşmakta. Türkiye ve Brezilya, aradaki coğrafi uzaklığın aksine birbirleriyle son derece yakın diyalog içerisindedir" ifadelerini kullandı.

İlişkileri geliştirirken birbirilerini desteklemeye özen gösterdiklerini, sevinçleri ve acıları paylaştıklarını dile getiren Fidan, Brezilya'nın güneyindeki Rio Grande do Sul eyaletinde mayısta gerçekleşen sel felaketinde hayatını kaybedenler için Brezilya hükümetine ve halkına taziye dileklerini sundu.

İkili ilişkiler

Fidan, ikili ilişkilerin tüm veçhelerini ele aldıklarını ve iki ülke arasındaki siyasi, ekonomik ve kültürel ilişkileri geliştirme konusunda mutabık kaldıklarını kaydederek, "Brezilya, bizim Latin Amerika'daki en büyük ticaret ortağımız. Ticaret hacmimiz geçen yıl itibarıyla 5 milyar dolara ulaşmış durumda. Bunu dengeli bir şekilde daha da artırmayı hedefliyoruz. Değerli dostumla karşılıklı yatırımları nasıl artırabileceğimizi de ele aldık." dedi.

Turizm sektöründe iş birliği yapma konusunda mutabık kaldıklarına değinen Fidan, geçen yıl yaklaşık 103 bin Brezilyalı turistin Türkiye'ye geldiğini ve bu sayıyı artırmak istediklerini söyledi.

"Gazze konusunda Brezilya'yla büyük oranda aynı hassasiyetleri paylaşıyoruz"

Bakan Fidan, iki ülkenin küresel gelişmeler hakkındaki yaklaşımlarının birçok konuda örtüştüğüne dikkati çekerek, "Gazze konusunda da Brezilya'yla büyük oranda aynı hassasiyetleri paylaşıyoruz. Brezilya'nın İsrail-Filistin meselesindeki duruşunu takdirle karşılıyoruz." diye konuştu.

Çoğunluğu kadınlar ve çocuklardan oluşan 36 binden fazla Filistinlinin Gazze'de katledildiğine işaret eden Fidan, bölgede 7 Ekim 2023'ten bu yana 100'den fazla gazetecinin ve çeşitli ülkelerden 200'ü aşkın insani yardım görevlisinin öldürüldüğünü hatırlattı. Hakan Fidan, şunları kaydetti:

İsrail'i kayıtsız şartsız destekleyen ülkeler, bu katliamı hala görmezden gelmeye devam ediyorlar. Bununla da yetinmeyip İsrail'e durmadan silah ve mühimmat yardımı yapıyorlar. Durum apaçık ortada. Fundamentalist (İsrail Başbakanı Binyamin) Netanyahu hükümeti sistematik katliamını sürdürüyor."

Fidan, 8 Haziran'da İstanbul'da düzenlenen Olağanüstü D-8 Dışişleri Bakanları Konseyi Toplantısı'nda da Gazze'deki vahşete seyirci kalmayacaklarını vurguladıklarını anımsattı.

"Barışın tek yolu iki devletli çözüm"

"Körfez İş birliği Konseyi (KİK) bünyesindeki Arap kardeşlerimizden, BRICS bünyesindeki dostlarımıza varana kadar, Gazze'deki trajedi herkesi kaygılandırıyor. Katliamı görmezden gelenler vebal altındadırlar." diyen Fidan, Filistin coğrafyasında barışın tek yolunun iki devletli çözüm olduğunu ve Gazze'de akan kanın durması için çabalarını sürdüreceklerini vurguladı.

Fidan, "Brezilya'nın Filistinlilerle dayanışma içerisinde olmasını takdirle karşılıyoruz. Brezilya, Filistin'in Birleşmiş Milletler'de (BM) tam üye olarak tanınması için aktif şekilde çalışmaya devam etmektedir." ifadesini kullanarak, Brezilya'nın, Güney Afrika'nın İsrail aleyhinde Uluslararası Adalet Divanı'nda (UAD) başlattığı davayı desteklediğini açıklamasından memnuniyet duyduklarını söyledi.

Brezilya'yı "başarıyla sürdürdüğü" G20 dönem başkanlığı için tebrik eden Fidan, 2025'te üstleneceği COP30 ve BRICS dönem başkanlıkları için Brezilya'ya başarılar diledi.

"Türk dış politikası dünyaya ve olaylara 360 derece bakıyor"

Bakan Fidan, konuşmasının ardından basın mensuplarının sorularını yanıtladı.

Fidan, özellikle son 2 haftadır çok yoğun bir diplomasi trafiği olduğunu belirterek, "Aslında bir gerçek ortaya çıkıyor. O da şu: Türk dış politikası dünyaya ve olaylara 360 derece bakıyor ve böyle bakmaya devam etmek zorundayız" diye konuştu.

Dünyanın her köşesindeki siyasi, ekonomik ve toplumsal gelişmelerin nabzını tutmaları gerektiğini dile getiren Fidan, dış ilişkileri uluslararası gündeme ve küresel sisteme etki edebilen bir aktör olarak yürütmeleri gerektiğini kaydetti.

Fidan, diğer taraftan zamanın kıymetli olduğunu, bir kıtadan diğerine kritik platformlarda yer almaya ve küresel gündeme tesir edebilen dinamik bir etkileşim kurmaya da önem verdiklerini söyledi.

Son birkaç hafta içindeki ziyaret trafiğine bakıldığında mayısta Çekya'nın başkenti Prag'da NATO Dışişleri Bakanları Toplantısı'na katılarak müttefiklerle bir araya geldiklerini aktaran Fidan, "NATO konularına ilaveten, özellikle Ukrayna ve Filistin'deki acil barışın ve ateşkesin vurgusunu yapan öncü ülkelerden biri Türkiye oldu" dedi.

Fidan, Prag'ın ardından Çin'i ziyaret ettiğini, Çin ile ikili ilişkileri, bölgesel ve küresel sorunları masaya yatırdıklarını ve çok sayıda Çinli yetkiliyle bir araya geldiklerini anlattı.

Daha sonra Urumçi ve Kaşgar'daki halkla bir araya geldiklerini ve bölgede incelemede bulunduklarını anımsatan Fidan, bunun hemen arkasından 8 Haziran'da İstanbul'da Olağanüstü D-8 Dışişleri Bakanları Konseyi Toplantısı'na ev sahipliği yaptıklarını söyledi.

Fidan, Konsey'in uzun bir süre sonra Gazze konusuyla toplandığına işaret ederek, "Özellikle Filistinli kardeşlerimizin yanında olduğumuzu göstermek için ve bazı somut tedbirleri hayata geçirmek için yoğun bir mesai yaptık" diye konuştu.

KİK-Türkiye Konseyi

Ertesi gün Katar'ın başkenti Doha'da Körfez İş birliği Konseyi-Türkiye Özel Bakanlar Konseyi Toplantısı'na katıldıklarını hatırlatan Fidan, bölgeyle yaşanan normalleşme süreci sonucunda 8 yıl sonra bu toplantıyı ilk defa yaptıklarına dikkati çekti.

Fidan, toplantı kapsamında hem Türkiye ile Körfez ülkeleri arasındaki ilişkiler hem Körfez ülkeleriyle Türkiye'nin küresel ve bölgesel konulara yaklaşımı ve Filistin meselesinin ele alındığını dile getirdi.

Hem ikili ilişkilerin geliştirilmesindeki ortak iradeyi görmek hem de Filistin konusunda aynı noktada durduklarını görmenin Türkiye'ye güç verdiğini kaydeden Fidan, Doha'da ikili görüşmeler de yaptığını, Katar Emiri Temim bin Hamed Al Sani ve Katar Başbakanı ve Dışişleri Bakanı Muhammed bin Abdurrahman Al Sani ile görüştüklerini söyledi.

Fidan, ayrıca ateşkes müzakerelerini görmek ve arazideki son durumu değerlendirmek üzere Hamas Siyasi Büro Başkanı İsmail Heniyye ve arkadaşlarıyla bir araya gelme imkânı da bulduklarını, devam eden müzakereler konusunda görüş teatisinde bulunduklarını ifade etti.

Bu görüş teatisinin son günlerde ortaya çıkan tavırlarda da olumlu rol oynadığını görmekten memnun olduğunu ifade eden Fidan, Doha'dan sonra Rusya'ya gittiğini, Moskova'da ikili temaslarda bulunarak ve Nijniy Novgorod'da BRICS+ toplantısına katılarak iki ayaklı bir ziyaret gerçekleştirdiğini söyledi.

Rusya ziyareti

Bakan Fidan, ikili temaslar kapsamında Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin tarafından kabul edildiğini; Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Rusya Güvenlik Konseyi Sekreteri Sergey Şoygu, Rusya Dış İstihbarat Servisi (SVR) Başkanı Sergey Narışkin, Devlet Başkanı Danışmanı İgor Levitin ve diğer yetkililerle görüşme imkânı bulduğunu belirtti.

İkili ve bölgesel ilişkileri çok detaylı bir şekilde masaya yatırdıklarını kaydeden Fidan, "Özellikle Ukrayna'da devam eden savaş ve buna yönelik neler yapılabilir, tabii ki Suriye meselesi başlıca konular arasındaydı" dedi.

Fidan, enerjiden ticarete, güvenlikten ulaştırmaya çeşitli konuları da ele aldıklarını, iki ülke arasında Filistin meselesi ve Güney Kafkasya konularının da çok derinlemesine konuşulduğunu söyledi.

Filistin meselesinde de Rusya'nın, Türkiye ile aynı şekilde düşünüyor olmasının memnuniyet verici olduğuna işaret ederek, özellikle Ukrayna konusunda Türkiye'nin yaklaşımlarına da sıcak baktıklarını duymaktan memnuniyet duyduklarını ifade etti.

Fidan, öte yandan Rusya'da yaşayan 120 bin Ahıska Türkü'nün temsilcileriyle bir araya gelme imkânı bulduğunu anımsatarak, onların Rusya'daki yaşamlarını ve konularını dinlediklerini ve iyi bir görüşme olduğunu anlattı.

Türkiye'nin Moskova Büyükelçiliğinin ev sahipliğinde Rusya'da faaliyet gösteren Türk iş insanlarıyla bir araya geldiğini aktaran Fidan, iş insanlarının sorunlarını ve çalışmalarını birinci elden Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan adına dinleme imkânı bulduğunu kaydetti.

Fidan, iş insanlarının sorunlarını dinlediğini ve Putin dahil gün boyu yaptığı görüşmelerde bu konuları ilgili muhataplara taşıma imkânı olduğunu anlattı.

Nijniy Novgorod'taki BRICS+ toplantısının da oldukça önemli olduğunu vurgulayan Fidan, BRICS gündemini anlamak ve üyelerin görüşlerini ilk elden dinlemek bakımından toplantının oldukça faydalı geçtiğini ifade etti.

Fidan, BRICS'in küresel ekonomik sistemde yaklaşım, kimlik ve siyaset çeşitliliğini artıran bir örgüt olduğunu bir kez daha gördüklerini, BRICS'in, mevcut sistemin çeşitlenmesi bakımından Türkiye'nin değerlendirmelerine göre önemli bir işlev üstlendiğini vurguladı.

Toplantı vesilesiyle Etiyopya, Küba, Belarus ve Kazakistan Dışişleri Bakanları ile de ikili görüşmeler gerçekleştirdiğini bildiren Fidan, bugün de diplomasi trafiğinin devam ettiğini ve Brezilyalı mevkidaşı Vieira'yı Ankara'da ağırladığını dile getirdi.

Fidan, Kuzey Makedonya, İtalya ve İsviçre'ye gidecek

Fidan, yarın Kuzey Makedonya'nın başkenti Üsküp'e Güneydoğu Avrupa İş birliği Süreci (GDAÜ) Devlet ve Hükümet Başkanları Zirvesi'ne katılmak üzere gideceğini, 14 Haziran'da da İtalya'da yapılacak G7 Toplantısı'nda Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'a refakat edeceğini bildirdi.

Uluslararası meselelere dair Türkiye'nin görüşlerini aktarıp Filistinlilerin sorunlarını her zamanki gibi orada da gündeme taşıyacaklarını kaydeden Fidan, 15-16 Haziran'da da İsviçre'de düzenlenecek Ukrayna Barış Zirvesi'nde Türkiye'yi temsil edeceklerini ifade etti.

Fidan, adil bir barışın sağlanmasına yönelik görüşlerini paylaşacaklarını belirterek, "Avrupa'dan Asya'ya, Orta Doğu'dan Balkanlara gerçekleştirilen ziyaretlerin her birinin arkasında gerçekten çok ciddi bir çalışma ve emek var. Arkadaşlarım inanılmaz bir fedakarlıkla gece gündüz çalışmakta, büyük bir dikkat ortaya koymakta. Bu yoğun gündemde ülkemizi ve milletimizi temsil ediyor olmak da bize ayrıca onur vermekte" diyerek sözlerini tamamladı.

Dışişleri Bakanı Fidan ile ortak basın toplantısında konuşan Vieira, "Gazze'deki Ateşkes Kararını Umut Işığı Olarak Görüyoruz" dedi.

Brezilya Dışişleri Bakanı Mauro Vieira, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinde (BMGK) kabul edilen Gazze'de ateşkes sağlanmasına yönelik kararı "umut ışığı" olarak gördüklerini belirterek, "Olumlu adımları beraberinde getirecek her çözümü destekleyeceğiz" dedi.

Bakan Vieira, Dışişleri Bakanı Hakan Fidan ile Dışişleri Bakanlığı'ndaki görüşmesinin ardından düzenlenen ortak basın toplantısında konuştu.

Bugünkü görüşmelerinin çok kıymetli olduğunu kaydeden Vieira, Brezilya Devlet Başkanı Luiz Inacio Lula da Silva'nın da Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile çok iyi ilişkiler yürüttüğünü ifade etti.

Bakan Fidan ile "ikili ilişkilerdeki ilerlemeyi nasıl başka bir noktaya taşıyabilecekleri" ve "stratejik ortaklığa dönüştürebilecekleri" üzerinde durduklarını kaydeden Vieira, Türkiye ve Brezilya'nın çıkarları için neler yapabileceklerini ele aldıklarını dile getirdi.

Bölgesel ve küresel olaylarda iki ülkenin de çok aktif olduğunu ancak ekonomik potansiyelin de gözden kaçırılmaması gerektiğini belirten Vieira, "Son 10 yılda neredeyse 5 milyar dolara varan bir ticaret hacmine kavuştuk. İnanıyoruz ki ticari faaliyetlerimiz çok daha ileri bir seviye taşınacak ve bu hacmi önümüzdeki yıllarda daha öteye taşıyabileceğiz" diye konuştu.

Yatırım alanında da fırsatlar olduğunun altını çizen Vieira, "Türkiye pazarında faaliyet göstermek isteyen Brezilyalı şirketler var. Aynı şekilde Türk şirketlerinin Brezilya'daki faaliyetlerini de dört gözle bekliyoruz. Ben, girişimcileri Brezilya'daki fırsatlardan daha fazla haberdar olmak için ülkemize de davet ediyorum. " değerlendirmesini yaptı.

Vieira, ülkesinde altyapıdan ulaştırmaya, enerji alanından sanayi sektörüne kadar pek çok yatırım yapılabilecek alanın olduğunu belirtti.

Savunma alanında iş birliğinin önemine de işaret eden Breziyalı bakan, "Savunma sanayisi alanında yapılacak iş birliğiyle çok büyük fırsatlar gerçekleştirebiliriz" ifadesini kullandı.

Vieira, ülkesinin şu anda G20 Dönem Başkanlığını yürüttüğünü belirterek, açlık ve yoksullukla mücadele ederken aynı zamanda sürdürülebilir bir gezegen için de çalışmalar yürüttüklerini dile getirdi.

Ekonomik, sosyal ve çevresel kalkınmanın hep bir arada olması gerektiğinin altını çizen Vieira, iklim değişikliğine karşı küresel mücadele vermek zorunda olduklarını ifade etti.

"Gazze konusunda Türkiye'nin iki devletli çözüm teklifini destekliyoruz"

Vieira, Gazze'yle ilgili alınan BMGK kararının uygulanması gerektiğini belirtti.

Bakan Fidan ve kendisinin, "Gazze'de acil şekilde ateşkes olması gerektiğinin" altını çizdiklerini ve "bölgede Filistinli mağdurların çektikleri acıların dindirilmesi ve bekledikleri insani yardımların acil şekilde ulaştırılması gerektiğini" vurguladıklarını kaydeden Vieira, "Yine BM üyesi ülkeler olarak bizler de Gazze konusunda Türkiye'nin iki devletli çözüm teklifini destekliyoruz. Barış ve güvenliğin bölgede ancak 1967 öncesi sınırlara dönülerek sağlanabileceğini savunmaktayız" değerlendirmesini yaptı.

Vieira, Filistin'in BM'ye tam üye olmasının gerekliliğine de işaret etti.

Brezilya'daki sellerde yüzlerce vatandaşı kaybettiklerini, şehirlerin sular altında kaldığını ve bu duruma tam anlamıyla müdahalelerinin 2-3 hafta aldığını belirten Vieira, "Çünkü çok yoğun bir yağış oldu, ekstrem sonuçlarla karşılaştık. İşte bu da yine küresel ısınmanın bir sonucudur" ifadelerine yer verdi.

"(BMGK'de) Kabul edilen önerinin bir umut ışığı olduğunu düşünüyoruz"

Basın toplantısının ardından soru cevap kısmına geçildi.

Vieira, BMGK'de kabul edilen Gazze'de ateşkes sağlanmasına yönelik karara ilişkin soruya yanıtında, Brezilya ve Türkiye'nin bu konuda tam olarak aynı noktada durduğunu belirterek "Biz, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nde kabul edilen önerinin bir umut ışığı olduğunu düşünüyoruz. 14'e 1 oylandı biliyorsunuz. Bu, en azından pek çok ülkenin çatışmanın ne boyutta olduğunu görmesi açısından bir fırsat oldu" değerlendirmesini yaptı.

Brezilyalı bakan, "Mutlaka ölümlerin durdurulması için adım atılması gerekiyor. Acil ateşkes ilan edilmesi gerekiyor ve insani yardımların Gazze'ye ulaşması gerekiyor. Hamas tarafından tutulan esirlerin serbest bırakılması da aynı şekilde gerekmektedir" ifadelerini kullandı.

"Olumlu adımları beraberinde getirecek her çözümü destekleyeceğiz"

Birçok ülkenin Gazze'deki durumun vahametinin farkında olduğunu kaydeden Vieira, "ölümlerin son bulması, esirlerin serbest bırakılması ve Filistin halkının ihtiyaç duyduğu yardımlara kavuşmasının" herkesin isteği olduğunu vurguladı.

Vieira, Gazze'den gelen son verilerin çok iç karartıcı olduğunu belirterek "Çocukların yüzde 70'i neredeyse şu anda muazzam bir sıkıntı içerisinde. Hakeza yine çok büyük bir nüfus kaybı da söz konusu. O yüzden olumlu adımları beraberinde getirecek her çözümü burada destekleyeceğiz. BMGK'de de alınan kararın güvenlik ve barışı beraberinde getirmesini umuyoruz" diye konuştu.

"Cumhurbaşkanı Erdoğan, iki ülke arasındaki ticaretin iki katına çıkarılması gerektiğini söyledi"

Türkiye ve Brezilya ilişkilerinin derinleştirilmesi konusunda atacakları adımlara ilişkin soruya da Vieira, yapacakları Brezilya-Türkiye Ekonomik Komisyonu Toplantısı'nda iş birliklerini masaya yatıracakları yanıtını verdi.

Vieira, Brezilya'nın uçak sanayisinde sunabileceği çok fazla imkân olduğunu belirterek şunları kaydetti:

Türk Hava Yolları (THY) ile belki bir iş birliği söz konusu olabilir. Öte taraftan savunma sanayisi alanında da Türkiye'nin çok önemli çalışmaları var. Bizler de biraz buna eğilmek istiyoruz. Sayın Cumhurbaşkanı Erdoğan, bu sabah iki ülke arasındaki ticaretin önümüzdeki birkaç yılda iki katına çıkarılması gerektiğini, bunu arzu ettiklerini söylediler. Umuyoruz ki bizler de bu hedefi gerçekleştirecek şekilde ekonomik alanları bulabilir ve birlikte çalışabiliriz. Tıpkı politika alanında bulduğumuz ortak alanlar gibi."