Avrupa, Yasadışı Göç Konusunda Kuzey Afrika Ülkelerine Yönelik Desteğini Artıracak Mı?

Düzensiz göç konusunu tartışmak ve ortak politikalar oluşturmak amacıyla 28 Afrika ve Avrupa ülkesinden temsilcilerin katıldığı Trans-Akdeniz Göç Forumu, 17 Temmuz’da Libya’nın başkenti Trablus’ta çalışmalarını tamamladı. 

Abdulhamid Dibeybe başkanlığındaki Ulusal Birlik Hükümeti’nin düzenlediği konferansa Çad Geçiş Dönemi Devlet Başkanı Muhammed İdris Debi İtno, İtalya Başbakanı Giorgia Meloni, Tunus Başbakanı Ahmed Haşşani ve Malta Başbakanı Robert Abela katıldı. 

Avrupa krizi 

Trans-Akdeniz Göç Forumu’nun düzenlenmesinden iki ay önce, Libya Ulusal Birlik Hükümeti Başbakanı Abdulhamid Dibeybe Brüksel’i ziyaret etti. 

Öte yandan Dibeybe mayıs ayında düzenlediği ziyarette, Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen ile bir araya geldi. 

Görüşmede, Avrupa Birliği (AB) ile Libya arasında düzensiz göçe karşı işbirliğinin geliştirilmesi konusu ele alındı. 

Özellikle son yıllarda görülen en kötü mülteci kriziyle karşı karşıya olan Avrupa, göç konusunda Akdeniz’e kıyısı olan ülkelerin liderleriyle koordinasyonun artırılmasını istiyor. 

Ülkelerindeki savaş ve yoksulluktan kaçmak için Avrupa’ya göç etmek isteyen on binlerce insan deniz ve kara yolculuklarında hayatını kaybediyor. 

Ayrıca Birleşmiş Milletler (BM), 2014’ten bu yana Orta Akdeniz’de 20 binden fazla ölüm ve kaybolma vakası kaydetti. Bu da Avrupa’yı, dünyadaki göçmenler için en tehlikeli geçiş noktalarından biri haline getiriyor. 

Avrupa, göçmen akışını önlemek amacıyla sınır kontrolünü sıkılaştırmaya yönelik mekanizmalar üzerinde de çalışıyor. 

AB, son yıllarda göçü azaltmaya yönelik çabaların bir parçası olarak, “ihlaller gibi bazı suçları işlemekle suçlanan” paramiliter bir örgüt olan Sınır ve Sahil Güvenlik Gücü’ne ekipman ve mali destek sağlamak da dahil olmak üzere çabalarını güçlendirdi. 

Libya tehlike alarmı çalıyor 

Dibeybe Trans-Akdeniz Göç Forumu’nda Avrupa ülkelerine hitaben yaptığı konuşmada, “Günümüzde düzensiz göçten etkilenen ülkelerin, Afrika’dan göç veren ülkelerde iş fırsatları sağlayacak hayati ve ekonomik sektörleri geliştirmeye devam etmeleri zorunludur” ifadelerini kullandı. 

Konuşmasında sorunun daha da kötüleştiği konusunda uyarıda bulunarak, düzensiz göç krizinin “birçok ülkeyi rahatsız ettiğini” vurgulayan Dibeybe, ayrıca şu ifadelere yer verdi; 

“Afrika ülkelerinin son 10 yılda sömürgecilik belası ve zenginliklerin yağmalanması nedeniyle ekonomik kriz ve açlıkla karşı karşıya kalması, Afrika vatandaşlarını tehlikeli bir yolda yaşamanın yollarını aramaya itiyor.” 

Libyalı yetkililer de, ülkeye göç eden yabancıların yüzde 80’e yakınının belgesiz olduğunu ve Avrupa’ya ulaşmayı ümit eden kişilere ev sahipliği yapmanın “kabul edilemez” hale geldiğini söyledi. 

Libya Ulusal Birlik Hükümeti’nden bir yetkili, forum faaliyetlerinin sonunda şu açıklamayı yaptı; 

“Resmi ve resmi olmayan rakamlar, Libya üzerinden Avrupa’ya giden göçmen sayısının, Akdeniz üzerinden gerçekleşen toplam göçün yüzde 40’ından fazlasını oluşturduğunu gösteriyor. Bu durum, göç sorununa yönelik daha yoğun çaba gösterilmesini gerektiriyor.” 

Libya Ulusal Birlik Hükümeti İletişim ve Siyasi İşlerden Sorumlu Devlet Bakanı Velid Ammar Muhammed el-Lafi de, ülkesinin “Avrupa’nın göçmenleri reddetmesi yönünde yaptığı baskı ile Afrika’dan gelen göç etme arzusu” arasında kaldığını ifade etti. 

Lafi ayrıca, Afrika’dan Avrupa’ya ulaşmak amacıyla yapılan göç yolculuğunun, ölümle sonuçlanabilecek tehlikeli bir yoldan geçtiğini de vurguladı. 

Tunus desteğin artırılmasını istiyor 

Foruma katılan AB liderleri, göç konusunun ele alınması gereken en önemli önceliklerinden biri olduğunu belirtti. 

Öte yandan Tunus Başbakanı Ahmed Haşşani, AB’nin göçle mücadele konusunda ülkesine sağladığı desteğin artırılması yönünde çağrıda bulundu. 

Ülkesinin Afrika’dan gelen göçmen dalgalarını sınırlamak için her türlü çabayı gösterdiğini vurgulayan Haşşani, yoksulluk ve iklim krizlerinin göç talebini yönlendiren en önemli faktörler arasında olduğuna dikkat çekti. 

Tunus Devlet Başkanı Kays Said, AB’nin Tunus’un yasadışı göçle mücadele çabaları çerçevesinde destek olarak üzerinde mutabakata varılan tutarın tamamını ödememesi nedeniyle Ekim 2023’te sert açıklamalar yaptı. 

Çad Geçiş Dönemi Devlet Başkanı Muhammed İdris Debi İtno ise forumda yaptığı konuşmada, ülkesinin Libya Ulusal Birlik Hükümeti’nin düzensiz göçmen krizini çözme ve Libya’ya doğru akışı durdurma çabalarına destek verdiğini belirtti. 

Debi İtno, göçmenlerin göç motivasyonlarına ilişkin konuların şeffaf bir şekilde tartışılması gerektiğini söyleyerek, adını vermediği bazı ülkeleri, göçmenlere karşı ırkçılık yapmakla, göçmenler için insancıl hukuk ve insan haklarını uygulamamakla suçladı. 

Bunun bedelini yalnızca göçmenler ödüyor 

Uluslararası Göç Örgütü (IOM) tarafından hazırlanan raporda, 2023’te göçmen ölümlerinin bir önceki yıla kıyasla yüzde 20 artarak 8 bin 565’e çıktığı ve bunun da son 10 yılın en yüksek rakamı olduğu ifade edildi. 

IOM raporuna göre Akdeniz, 2023’te kaydedilen en az 3 bin 129 ölüm ve kayıp vakasıyla Avrupa’ya gitmek üzere yola çıkan göçmenler için en ölümcül yol olmaya devam ediyor. 

Bu veriler, Akdeniz’de 2017’den bu yana kaydedilen en yüksek yıllık ölüm sayısını gösteriyor. 

Washington Post gazetesinde bir süre önce yer alan haberde, yasadışı göçmenlerin Kuzey Afrika ülkelerinden Avrupa’ya yolculukları sırasında karşılaştıkları sorunlar ve maruz kaldıkları zulmü ele alan bir araştırmanın sonuçları yayımlandı. 

Söz konusu haberde, ülkelerindeki yoksulluk ve savaşlardan kaçan göçmenlerin hayatta kalma çabalarının ölümle sonuçlandığına da dikkat çekildi.