Mısır’daki Kabine Revizyonu Mevcut Krizin Çözümüne Yardımcı Olur Mu?

Mısır’da büyük ekonomik kriz yaşandığı ve komşu ülkelerde gerginlik ve çatışmaların hüküm sürdüğü bir dönemde, yeni Mısır hükümeti dün Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi’nin huzurunda yemin etti. 

Yeni kabinede, büyük öneme sahip Savunma ve Dışişleri Bakanlığı’nın yanı sıra Maliye, Sanayi, Petrol, Elektrik ve Tedarik gibi önemli 9 bakanlıkta isimler değişirken, Başbakan Mustafa Madbuli kendisine duyulan güvenin bir kez daha tazelenmesiyle hükümetin başında kaldı. 

Kabine revizyonu, Mısırlıların maruz kaldığı büyük enflasyonun yanı sıra petrol ve doğal gaz üretimindeki yetersizlik ile elektrik kesintileri sorununun da etkisiyle ülkenin ciddi bir ekonomik kriz yaşadığı bir dönemde yapıldı. 

Mısır aynı zamanda komşu bölgelerde, özellikle Gazze ve Sudan’da bölgesel gerilimin tırmandığı bir zorluğa da tanık oluyor. 

Önemli bakanlıklardaki değişiklikler 

Kabine revizyonu kapsamında Savunma Bakanı Muhammed Zeki görevden alınarak, yerine emekli Tümgeneral Abdulmecid Sakr getirildi. 

Yeni Savunma Bakanı Abdulmecid Sakr, bu göreve atanmasından önce Süveyş Valisi olarak sivil bir görevde bulunuyordu. 

Öte yandan, Sisi’nin 2014’te iktidara gelmesinden bu yana Savunma Bakanı iki kez değiştirildi. 

2018 yılında ilk döneminin sonunda Sisi, Savunma Bakanı Korgeneral Sıdkı Subhi’yi görevden almıştı. 

Sisi şimdi üçüncü döneminde ise, bu askeri kurumun başına “Silahlı Kuvvetleri Yüksek Konseyi” dışından yeni bir bakan getirmek üzere, kendisine yakın bir bakan olan Muhammed Zeki’yi görevden aldı.   

Bu durum, Sisi’nin son derece “hassas” bir bakanlık pozisyonunu nasıl ele aldığına dair soruları gündeme getirdi. 

Askeri konularda araştırmacı olan Mahmud Cemal, Fokus+’a konuya ilişkin yaptığı açıklamada, Sisi’nin 2014’ten günümüze kadar uyguladığı stratejiyle, ordu liderlerinin uzun süre görevde kalmasını engellemeye çalıştığını söyledi. 

Böylece Sisi’ye karşı güç merkezleri oluşmadığının altını çizen Cemal, “Bu, Ocak 2011’de ordu tarafından devrilen eski Devlet Başkanı Hüsnü Mübarek'in akıbetinden duyulan korkudan kaynaklanıyor” dedi. 

Ancak Cemal’e göre ordu, fiilen orduyu kontrol eden ve uzun süre görevde kalan askeri liderlerin sadakatini garanti eden bir Savunma Bakanının bulunması dışında bu adımı atmaya cesaret edemedi. 

Mübarek döneminde Askeri İstihbarat Müdürü olan Sisi’nin bunu çok iyi bildiğini ve eski devlet başkanı ile aynı hatalara düşmemek için çeşitli şekillerde bu boşlukları doldurmaya çalıştığını söyleyen Cemal, şu ifadelerle açıklamasına devam etti; 

“Bu nedenle Sisi, Mübarek’in “liderleri yıllarca görevde tutma” stratejisinin aksine, ordu liderliği saflarında hızlı bir değişim yaratma konusunda istekli. Bunun amacı askeri kurumu kontrol etmek ve kurum içinde güç odaklarının oluşmasını önlemektir.”

Zeki’nin görevden alınmasıyla yapılan değişikliğinin iyi ve şaşırtıcı olmayarak beklenen bir şey söyleyen Cemal, “Dikkat çekici olan, Sisi’nin atadığı yeni bakan Abdulmecid Sakr’ın askeri alandan ayrılmış emekli bir subay olması. Bu alışılmadık bir durum” diye ekledi. 

Bunun, önümüzdeki dönemde bir başkasının görev başına geleceği “geçici bir bakan seçimi” olabileceğini dile getiren Cemal, “Kısa bir süre sonra, üçüncü döneminde Sisi’nin istediği yeni bir bakanı görevde göreceğiz” şekline konuştu. 

Bazı bakanları değiştirmek krizi çözecek mi? 

Öte yandan kabinede yapılan revizyon, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı ile Ulaştırma Bakanlığı gibi bazı bakanlıkların birleştirilmesini de içerdi. 

Birleştirilen bu iki bakanlığın görevleri, Ulaştırma Bakanı Korgeneral Kamil el-Vezir'e devredildi. 

Fokus+’a konuşan, ekonomi araştırmacısı Mustafa Abdusselam, Sanayi Bakanlığı görevlerinin bir asker olan Korgeneral Vezir’e devredilmesini eleştirdi. 

Abdusselam bu konudaki eleştirilerini şu ifadelerle dile getirdi; 

“Ulaşım ile Sanayi Bakanlıklarını bir araya getiren şeyin ne olduğunu bilmiyorum. Sanayi sektörünün önemi, ihracatın ilk itici gücü ve yerel pazarların mal ihtiyaçlarına ilk yanıt veren olmasının yanı sıra Mısır’da emek ve insan deneyimini özümseyen en önemli sektörlerden biri olmasından kaynaklandığını unutmamak gerek.” 

Tüm ülkeler gibi Mısır’ın da bu bakanlığı, iş dünyası ve yabancı yatırımcılarla iyi ilişkileri olan, modern ve yabancı sanayilerin nasıl yerelleştirileceğinden anlayan sivil bir isme devretme konusunda dikkat etmesi gerektiğini de vurguladı.  

Abdusselam ayrıca, piyasaları beslemek ve Mısır halkının buğday ve gıda gibi stratejik emtialara yönelik ihtiyaçlarını karşılamaktan sorumlu olan, büyük öneme sahip Tedarik Bakanlığı için de bankacı Şerif Faruk’un görevlendirilmesine dikkat çekti. 

Araştırmacı, bu bakanlıkta göreve gelen kişinin “sokaktaki halka” yakın olmasına çok ihtiyaç olduğunun altını çizdi. 

Abdusselam, “Karar vericinin, destek sisteminde kapsamlı bir değişiklik yapmak, bunu ayni desteğe ve bakanlığı mali açıdan kontrol etmeye dönüştürmek, yolsuzluğu azaltmak ve kamuya yönlendirilen fonları tasarruf etmek için bakanlığı Faruk’a devretmek istemesi halinde bu seçim anlaşılabilir” diye konuştu. 

Araştırmacı, doğrudan yabancı yatırımın zayıf olması, rekor dış borç, ihracat rakamlarında artış olmaması, ticaret dengesi ve cari işlemlerde devam eden kronik açıklar ve ekonomi politikaları ile maliye ve para politikaları arasındaki tutarsızlık gibi Mısır’ın içinde bulunduğu zor ekonomik ve mali koşullar göz önüne alındığında, kabine revizyonun çok önemli bakanlıklar olan ticaret, ekonomi, yatırım gibi önemli bakanlıkları kapsamadığına vurgu yaptı. 

Söz konusu kabine revizyonu, Sisi’nin üçüncü başkanlık dönemi için yemin etmesinden üç ay sonra gerçekleşti.

İlk kez 2014 ortasında cumhurbaşkanı olarak göreve başlayan ve 2018’de ikinci dönem için yeniden seçilen Sisi, 2030 yılına kadar iktidarda kalmasına izin veren anayasa değişikliğinin ardından üçüncü dönem için bir kez daha göreve geldi.