Sudan'da Çatışmanın Sona Erdirilmesine Yönelik Diplomatik Girişimler Sürüyor

Sudan’da Ordu ile Hızlı Destek Kuvvetleri arasındaki savaşın yoğunluğu ve insani krizin ciddiyeti ile birlikte, çatışmanın tarafları arasında arabuluculuk amacıyla yürütülen girişimler devam ediyor. 

Sudan ordusu ise “silahlarını teslim etmeleri ve isyanı sürdürmemeleri” koşulu haricinde Hızlı Destek Kuvvetleri ile müzakere masasına oturmayı kabul etmeme yönündeki tavrını sürdürüyor. 

Bu bağlamda Kahire, bu ayın başında Mısır Dışişleri Bakanlığı’nın sponsorluğunda “Sudan Siyasi ve Sivil Güçler Konferansı” başlıklı bir konferansa ev sahipliği yaptı. 

Toplantıya Takaddum olarak bilinen Sivil Demokratik Güçler Koordinasyonu’ndan temsilciler katılırken, katılımcılar konferansın sonuç bildirisinin metni üzerinde fikir birliğine varmadı. 

Bocalayan adımlar 

Konuya ilişkin Fokus+’a açıklama yapan Devrimci Cephe lideri ve Takaddum’un önde gelen isimlerinden Hadi İdris, Kahire’de gerçekleşen konferansın Sudan’daki çatışmanın sona ermesine yönelik önemli bir ilk adım olduğunu söyledi. 

İdris, ateşkesin sağlanmasının yanı sıra Sudan’da çatışmayı sona erdirecek ve demokratik dönüşümü sağlayacak ciddi bir siyasi sürecin önünü açmak için bu adımı başka pratik adımların da takip etmesi gerektiğini vurguladı. 

Takaddum liderlerinden İdris, Kahire konferansından sonra gazetelerde yayımlanan, orduya yakın bazı hükümet yetkililerinin “Takaddum Komitesi Başkanı Abdullah Hamduk ile görüşmeyi reddettiği” yönündeki haberleri yalanladı. 

Ayrıca İdris, Hamduk’un böyle bir toplantı düzenlemeye çalıştığına dair iddiaları da reddetti. 

Sudan medyasında yer alan bazı haberlerde, “Orduyla ittifak halindeki Sudan hükümetinin temsilcileri, önde gelen politikacılarla, özellikle de eski Başbakan Abdullah Hamduk ve Takaddum ile doğrudan görüşme yapmayı reddetti” ifadelerine yer verilmişti. 

Öte yandan, Konferansın nihai bildirisini imzalamayı reddedenler arasında Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan ve Yardımcısı Malik Agar da vardı. 

Burhan ve beraberindekiler, isyancı Hızlı Destek Kuvvetleri’ni destekleyen siyasi kanat olarak görülen Takaddum ile görüşmemek gerektiğine inanıyor. 

Sudan’da savaşın patlak verdiği Nisan 2023’ten bu yana, krizin çözümüne yönelik farklı vizyonları ışığında, Takaddum ile Demokratik Blok ve Sudan Ulusal Hareketi güçleri tarafından temsil edilen siyasi ve sivil bileşenler bir araya gelmedi.  

Demokratik Blok açıkça Sudan ordusunu desteklerken, Takaddum ise aralarındaki görüş yakınlığı nedeniyle Hızlı Destek Kuvvetleri’ne daha yakın olarak görülüyor. 

Etiyopya’nın girişimi 

Kahire’de düzenlenen konferanstan günler sonra gerçekleşen bir başka girişimle, Etiyopya Başbakanı Abiy Ahmed Sudan’ı ziyaret ederek, Ordu Komutanı Abdulfettah Burhan ile görüştü. 

Etiyopya Başbakanlığı tarafından X üzerinden yapılan açıklamada, Ahmed’in ziyaretinin Sudan’daki duruma sürdürülebilir çözüm bulma çabaları kapsamında olduğu ifade edildi. 

Sudan resmi haber ajansı SUNA’da yer alan habere göre Burhan ise, Etiyopya Başbakanı’nın ziyaretinin, iki ülke halkları arasındaki ilişkilerin derinliğini gösterdiğini belirtti. 

Burhan ayrıca, söz konusu ziyaretin “Etiyopya liderliğinin samimiyeti ve Sudan’a yönelik iyi niyetinin bir uzantısı” olduğunu belirtti.  

Ancak bazıları, Etiyopya Başbakanı’nın ziyaretinin, Burhan’ın gösterdiği sıcak karşılama ve iki taraf arasında gerçekleşen görüşmenin gizliliği nedeniyle başka amaçlar da taşıdığına inanıyor. 

Etiyopya’nın iki ülkenin ulusal güvenliğine ilişkin birçok önemli konuda Sudan'la bağlantılı olmasına da dikkat çekildi. 

Ziyaretin diğer amaçları 

Konuya ilişkin Fokus+’a konuşan Sudanlı gazeteci Abdulmuneyim Ebu İdris, Abiy Ahmed’in Port Sudan’a (Burhan hükümetinin merkezi) ziyaretinin, bir diğer ülke yetkilisinin Nisan 2023’te savaşın patlak vermesinden bu yana Sudan’a ilk ziyareti olduğunu vurguladı. 

Ebu İdris, Abiy Ahmed’in savaşın başında beyan ettiği pozisyonlara atıfta bulunarak, geçtiğimiz yıl haziran ayında gerçekleştirilen İGAD Zirvesi’nde Sudan’da meşru bir otoritenin bulunmadığını ifade ettiğini hatırlattı. 

Ancak Etiyopya’daki olayların gelişmesi ve Addis Ababa’daki merkezi hükümet ile toprakları Sudan’ın Gadarif ve Sennar eyaletleriyle sınırı olan Amhara vatandaşlığının haklarını savunan Fano hareketi arasında çatışma yaşanıyor. 

Abiy Ahmed, Fano savaşçılarının kendileriyle olan savaşlarında Sudan topraklarını kullanacaklarından endişe ediyor. 

Ebu İdris’e göre bu durum, Etiyopya merkezi hükümetinin Sudan ordusuyla koordinasyonunu zorunlu kılıyor. 

Sudanlı gazeteci, Fokus +’a yaptığı açıklamasını şu ifadelerle sürdürdü; 

“Hızlı Destek Kuvvetleri’nin Sudan-Etiyopya sınırına sadece 165 kilometre uzaklıktaki Dinder bölgesini kontrol etmesi ve Addis Ababa’da sınırdaki güvenlik kırılganlığının Etiyopya silahlı gruplarının faaliyet göstermesine yardımcı olduğu yönündeki korkuları artırıyor. Bu aynı zamanda Addis Ababa hükümeti için güvenlik tehdidi oluşturan silah ticareti ve insan kaçakçılığına da kapı açıyor.” 

Abiy Ahmed’in aynı zamanda Tigray grubundan da endişe duyduğunu söyleyen Ebu İdris, “Bu grubun silahları hala muhafaza ediliyor ve Sudan istihbarat servisleriyle tarihi ilişkileri bulunuyor, bu da ziyaretin tamamen güvenlik niteliğinde olmasını sağlıyor” dedi. 

Öte yandan Birleşmiş Milletler (BM)ve diğer insani kuruluşların raporlarına göre Sudan’daki insani kriz dünyadaki en büyük trajedilerden biri. 

Ülkede savaşın durdurulması, yardımların ulaşması ve her saat ölümle tehdit edilen milyonlarca Sudanlının hayatının kurtarılması için en önemli koşul olmaya devam ediyor.