Dünyada isminde “Gine” kelimesi olan dört ülke bulunuyor. Bunlardan Gine Bissau, Gine ve Ekvator Ginesi Afrika’da, Papua Yeni Gine ise Güney Pasifik Okyanusu’nda yer alıyor.
Papua Yeni Gine
Papua Yeni Gine, 1526’da Portekizli Jorge de Meneses tarafından keşfedildi.
Bunu, Avrupalıların sonraki 170 yıl boyunca devam eden çeşitli keşif gezileri izledi, ancak buna rağmen yerli halk hakkındaki bilgiler oldukça sınırlı kaldı.
Avrupalıların 1883 yılında ada sakinleriyle ticarete başladıkları hindistan cevizi yağına olan ihtiyaçları nedeniyle, 19. yüzyılın sonunda Papua Yeni Gine’ye yönelik keşif genişlemeye ve daha fazla ivme kazanmaya başladı.
Bundan kısa bir süre sonra, Alman hükümeti adanın doğrudan kontrolünü ele geçirdi. Bu durum, Avustralyalıların Yeni Gine’nin kontrolünü ele geçirdiği 1914 yılına kadar devam etti.
Papua Yeni Gine, 1920’de ise Milletler Cemiyeti’nin himayesi altında İngiliz yönetimi altına girdi.
İkinci Dünya Savaşı sırasında Japonya, Papua Yeni Gine’nin kuzey kıyılarını işgal etti.
Savaşan güçler arasındaki çatışmalarda bir arena haline gelen ülke, Japonların yenilmesinden sonra 1949’da Milletler Cemiyeti tarafından Avustralya’nın idaresine verildi.
Papua Yeni Gine, nihayet 1975’te bağımsızlığına kavuştu.
Papua Yeni Gine nerede yer alıyor?
Ülke, Okyanusya kıtasında, Asya kıtasının güneydoğu tarafında yer alıyor.
Yeni Gine adasının batısı Endonezya’ya ait olup, doğusu Papua Yeni Gine olarak bağımsız bir devlettir.
Ayrıca, Yeni Britanya ve Yeni İrlanda adalarının yanı sıra Bismarck Takımadaları ve diğer birçok mercan adalarından oluşuyor.
Ülke, Güney Pasifik Okyanusu’nda, Avustralya’nın kuzeydoğusunda, Mercan Denizi’nin kuzeyinde ve Endonezya’nın doğusuna bulunuyor.
Papua Yeni Gine’nin başkenti neresi?
Ülkenin başkenti, Papua Körfezi’nin doğu kıyısında bulunan Port Moresby.
Avrupalıların gelişinden önce, şehrin yer aldığı bölgede balıkçılık, ticaret ve yam ekimiyle uğraşan Motu ve Koitabu halkı yaşıyordu.
İngiliz deniz albayı John Moresby, 1873’te Port Moresby şehrinin bulunduğu bölgeyi işgal etti.
Albay buradaki iki bölgeye babasının adı ve soyadı olan “Fairfax” ve “Moresby” isimlerini verdi. Daha sonra tüm bölge “Port Moresby” olarak anıldı.
1975’te ise bağımsızlığını kazandığında Port Moresby, Papua Yeni Gine’nin başkenti oldu.
Şehir, 2004 istatistiklerine göre nüfusu sadece 338 bin kişi olmasına rağmen, diğer şehir ve bölgelerden büyük bir farkla şu anda ülkenin en yoğun nüfuslu şehri.
Papua Yeni Gine’nin nüfusu 7,6 milyon ve bu, Melanezya takımadalarının (Papua Yeni Gine, Fiji, Solomon Adaları ile Fransa tarafından yönetilen küçük adaları kapsayan) nüfusunun yaklaşık dörtte üçü anlamına geliyor.
Kentsel nüfus, yüzde 2,3’lük bir kentsel büyüme oranıyla, nüfusun küçük bir bölümünü (yaklaşık yüzde 13) oluştururken, Papua Yeni Gine nüfusunun çoğu hala kırsal bölgelerde yaşıyor.
Ülkenin doğurganlık oranı kadın başına 3,7 doğum iken, yenidoğan ölüm oranı her bin doğumda 42,4 olarak kaydedildi.
Bu ülkede vatandaşların ortalama yaşam süresi ise 65,4 yıl olarak biliniyor.
Yeni Gine’nin resmi dili nedir?
İngilizce, Papua Yeni Gine’de resmi dil olarak kabul ediliyor. Ancak, toplumun sadece yüzde 1’i İngilizce konuşabiliyor.
Avustronezya dillerine ait Tok Pisin ve Hiri Motu da resmi dil statüsünde yer alıyor.
Üç resmi dile ek olarak, ülkede iki ana dil grubuna ait 800’den fazla yerel dil konuşuluyor.
Bunlardan en önemlisi, kıyı bölgeleri ve adalarda yaygın olan Avustronezya dilleri ve bu dil ailesi yaklaşık 200 alt dili içeriyor.
Ülkede konuşulan diğer önemli dil ise, iç bölgelerde yaygın olan ve nüfusun büyük kısmını temsil eden, Papua dillerinden oluşan dil grubu.
Bu grup çoğu küçük yerel toplulukların dili olarak kabul edilen yaklaşık 550 alt dili kapsıyor.
Bu alt dillerin konuşan kişi sayısı bakımından (her biri 100 bin kişi) en önemlileri Angan ve Melpa olarak biliniyor.
Ülkenin resmi dini nedir?
19. yüzyıldan bu yana, sömürge hükümetinin bir dizi kilise misyonunun farklı coğrafi bölgelerde faaliyet göstermesine izin vermesi sonucu, Batılı misyonerler Papua Yeni Gine nüfusu arasında Hıristiyanlığı yaymaya başladı.
Papua Yeni Gine’deki farklı bölgeler arasındaki demografik ve etnik eşitsizlik nedeniyle bir kiliseye bağlı her misyon belirli bir bölgede faaliyet gösteriyordu.
Bu durum yerel halkın etnik ve dilsel bağlılığına bağlı olarak, kiliseye bağlılığının farklılaşmasına neden oldu.
Ayrıca tartışmasız ülkedeki baskın din olan Hristiyanlık, Papua Yeni Gine’nin resmi dinidir.
Ülkenin anayasası Hristiyan ilkelerine bağlılığı zorunlu kılarken, aynı zamanda din özgürlüğü ve her vatandaşa dini mensubiyetini ifade etme ve dininin ritüellerini uygulama hakkı tanıyor.
Ülkedeki Hristiyan nüfusun yaklaşık yüzde 95 oranında olduğu tahmin ediliyor. Bunlar farklı kiliselere dağılmış durumda. Ancak yüzde 48’inin Protestan ve yüzde 26’sının Katolik olduğu biliniyor.
Ülkede ayrıca Bahai (nüfusun yüzde 0,89’u), Budizm (yüzde 0,16), Hinduizm (yüzde 0,01), Yahudilik (yüzde 0,01) gibi birçok başka dine mensup vatandaşlar da bulunuyor.
Papua Yeni Gine’de, nüfusun yaklaşık yüzde 0,03’üne tekabül eden bir Müslüman topluluk da bulunuyor.
Müslüman nüfus, ülkede Port Moresby, Baimuru, Chimbu, Daru, Marshall Lagoon ve Musa Valley şehirleri ile Yeni Britanya ve Yeni İrlanda adalarında yoğun olarak bulunuyor.
Papua Yeni Gine’deki belki de en ünlü yerel dini ritüel, insan eti yemek yani yamyamlıktır.
Yamyamlık, ülkede önemli ölçüde azalmasına rağmen hala az sayıda kabile tarafından uygulanıyor.
Eski yerel geleneklere kadar uzanan yamyamlıkta, ölen kişinin etini yemenin saygı ve sevgiyi ifade ettiğine, ölen kişinin yüzü ve kemiklerini de dahil olmak üzere her parçasını yemekle onun sonsuza kadar yaşayacağına inanılıyor.
Gine Bissau ve Ekvator Ginesi arasındaki fark nedir?
Haberin başında ifade edildiği gibi, adında “Gine” kelimesi geçen diğer ülkeler Gine Bissau, Gine ve Ekvator Ginesi Afrika’da bulunuyor.
Eskiden Portekiz Ginesi olarak bilinen Gine Bissau, Afrika’nın batı kıyısında yer alıyor.
Senegal ve Gine’nin komşusu olan Gine Bissau’nun başkenti, Bissau’dur. Ekvator Ginesi ise, Batı Afrika kıyısında yer alıyor.
Kuzeyde Kamerun, güneyde ve doğuda Gabon ile komşu olan ülke, anakara ve adalar olmak üzere iki ayrı bölümden oluşuyor.
Ülkenin başkenti Malabo’nun da bulunduğu Bioko adası anakaranın kuzeybatısında yer alıyor.
Ekvator Ginesi, 190 yıl İspanya yönetiminde kaldıktan sonra 1968 yılında bağımsızlığına kavuştu.
Yazarlar
