Moritanya’da yaklaşık iki hafta önce başlayan seçim kampanyası ile 7 aday, cumhurbaşkanlığı seçimleri için hummalı bir rekabete girdi. Adaylar, 29 Haziran'da yapılması planlanan seçimlerde 1,9 milyondan fazla seçmenin oyunu kazanmak için çeşitli alanlarla ilgili vaatlerini halka sundu. 

Öte yandan adaylığını duyuran isimlerin başında, görev süresi biten Cumhurbaşkanı Muhammed Veled Gazvani geliyor. İkinci defa cumhurbaşkanlığı görevine seçilmesi halinde Gazvani, 1960 yılında Fransa’dan bağımsızlığını kazanan Moritanya’nın 8. cumhurbaşkanı olacak. 

Cumhurbaşkanlığı için yarışan diğer isimler arasında ise demokrat muhalefetin adayı Biram Dah Abeid, İslamcıların adayı Hamadi Seyyid Al Muhtar, Avukat Al-İyd Veled Muhammedan ve Profesör Samore de bulunuyor.  

Olağanüstü şartlar  

Afrika Birliği’nin başkanlığını yapan Moritanya’da bu seneki cumhurbaşkanlığı seçimleri olağanüstü koşulların gölgesinde yaşanacak. Özellikle Sahil Bölgesi’ndeki güvenlik problemleri nedeniyle yaşanan istikrarsızlık ve çoğu bölge ülkesinde darbe ile yönetime gelmiş askeri cuntaların seçimleri ertelemiş olması söz konusu kritik koşulların en fazla öne çıkanları. 

Çevre ülkelerdeki istikrarsızlığın yanı sıra Moritanya içinde yaşanan yolsuzluklar, fiyatların yükselmesi, ekonomik gerileme, işsizlik sebebiyle gençlerin ülkeyi terk etmesi ve hükümeti eleştiren aktivistler aleyhine çıkarılan ve çok tartışmaya sebep olan “semboller yasası” koşulları daha da zorlaştırıyor. 

Şu anda başkent Nuakşot’ta hapiste bulunan önceki Cumhurbaşkanı Muhammed Veled Abdulaziz döneminde, savunma bakanı ve genelkurmay başkanı olarak görev yapan Muhammed Veled Gazvani, Fas’ta ikamet eden tartışmalı iş adamı Muhammed Veled Bomato ve bazı meşhur kabile önderlerinin desteği ile seçimlere katılıyor.

Yeniden adaylığını koyan mevcut Cumhurbaşkanı Gazvani, ülkedeki seçim kuruluna da güveniyor. Geçen yıl gerçekleşen parlamento seçimlerinde Ensaf Partisi’nin meclisteki ezici çoğunluğu ele geçirmesiyle söz konusu seçim kurulu, demokrat muhalefet tarafından hile yapmakla suçlanmıştı. Kurul Başkanı Dah Veled Abdülcelil de bazı hileli işlemlerin gerçekleştiğini ancak sonradan bunların düzeltildiğini belirtmiş, fakat gelecekteki seçimler için bir teminat vermemişti.   

Seçim programları  

Seçim kampanyası kapsamında Moritanya’nın farklı şehirlerini ziyaret eden Gazvani ve destekçileri “güvenli değişim” sloganını duyurdu. Ayrıca muhalefet tarafından reddedilse de, hükümetleri döneminde yaptıkları projeleri ve başarılarını listelediler. 

Gazvini, adaylık konuşmasında, sıkça tekrarladığı üzere yolsuzlukla mücadele edeceğini, ülkeden Amerika Birleşik Devletleri’ne doğru yaşanan olağanüstü göçü engellemek ve gençlerin problemleriyle ilgilenmek üzere özel bir heyet kuracağını vadetti.  

Öte yandan, muhalefet adayları kampanya mitinglerinde inşa, kalkınma, yaşam koşullarının iyileştirilmesi ve özgürlüklerin artırılmasına odaklanan siyasi, ekonomik, sosyal ve kültürel projelerden bahsetti. Ayrıca, gençlerin göç etmesinin nedenlerinden birisinin de özgürlüklerin kısıtlanması olduğu vurgulandı.  

İktidar partisinin yaşadığı zorluklar  

Gazvani’nin yönetimde olduğu dönemin yarısı “onluk dosya” olarak bilinen dava ile geçti. 300 şahsın farklı suçlamalara muhatap kaldığı sorgu sonucunda sadece önceki Cumhurbaşkanı Muhammed Veled Abdulaziz hapis cezasına çarptırıldı. 

Dosyadaki diğer isimlerin çoğu ise üst düzey makamlarda göreve getirildi. Söz konusu durum yolsuzluk yapanların hesap vermesi ve çalınan servetlerin iade edilmesini arzulayan ulusal kamuoyunu şoka uğrattı. Gazvani ise 2019’da vadettiği projeler hakkında anılmaya değer bir başarı gerçekleştiremedi. 

Öte yandan, yönetim sürecindeki icraatlarının yetersizliği sebebiyle, seçim kampanyaları, Gazvani’nin, halkın güvenini kazanmasını sağlayamadı.  

Muhalefetin zorlukları 

Moritanya’daki seçim kampanyalarının ilk analizlerine göre cumhurbaşkanı adayı Biram Dah Abeid’in büyük bir popülariteye sahip olduğu ve genç aktivistlerin desteğini kazandığı görülüyor. Diğer muhalefet partilerinin iktidarla normalleşmesinden sonra Biram, Gazvani karşısındaki genç muhalefeti temsil etmeye başlamıştı.   

“Değişim adayı” Biram, finansman açısından karşılaştığı zorluklar ve iktidardan çekinen iş adamlarının kendisinden uzak durmasına rağmen, başlattığı bağış kampanyası ile seçim çalışmalarını yürütebildi.  

Halkın, Biram Dah Abeid’in mitinglerine gösterdiği yoğun ilgi, iktidarı şaşırttı. Söz konusu şaşkınlık sebebiyle Gazvani, Hac görevi için Mekke’ye yapacağı yolculuğunu iptal etti ve daha önce bölgesel meselelerle ilgileneceği için seçim kampanyalarında fazla gözükemeyeceğini söylemesine rağmen mitinglerde boy gösterdi. 

Bu süreçte idari makamlar Nuakşot’taki bazı aktivistleri tutukladı. 25 Haziran’da da Nouadhibou şehrinde Rag Hareketi’nin temsilcisi Lamrabet Ould Mahmoud göz altına alındı. 

Moritanya muhalefeti ve “değişim adayı” Biram Dah Abeid, daha önce dolandırıcılıkla suçlanan Bağımsız Seçim Komisyonu hakkında ciddi endişeler taşıyor. İçişleri Bakanlığı’nın iki gün önce aldığı güvenlik önlemleri ve şike amacıyla farklı ve çok sayıda yerde gizli oy kullanma merkezlerinin kurulması da söz konusu endişeleri arttırıyor. 

Söz konusu tablo, cumhurbaşkanı adayı Biram ile Gazvani arasındaki orantısız rekabeti ortaya koyuyor. Buna rağmen Biram ile destekçileri, seçmenlerin oylarını korumak konusunda kararlı. 

Muhalefet, özellikle iletişim araçlarıyla sağlanan toplumsal farkındalık ışığında, arzulanan demokratik değişimi gerçekleştirmek için nüfusun yüzde 65'ini temsil eden Moritanyalı gençlere büyük ölçüde güveniyor.   

Moritanyalıların oyları, başta yolsuzluk, hırsızlık, zayıf adalet ve gençlerin göçü olmak üzere ülkenin karşı karşıya olduğu zorluklara karşı en uygun adayın seçilmesinde belirleyici faktör olacak.