İsrail, Batı Şeria ile “Çekilme Yasası”nı İptal Etti: Şimdi Ne Olacak?

İsrail Ordu Radyosu, İsrail Savunma Bakanı Yoav Galant'ın işgal altındaki Batı Şeria'nın kuzeyinden tamamen çekilmeyi öngören “Çekilme Yasası”nı iptal ettiklerini duyurarak, İsrail hükümetinin Filistin Yönetimi'ne karşı bir dizi önlem alacağını açıkladı. 

Bu açıklama, üç Avrupa ülkesinin Filistin devletini tanımasının hemen ardından geldi. İsrail daha önce, Filistin Devleti’nin tanınmasının, “sessiz ve ciddi sonuçları olacağı” tehdidinde bulunmuştu. 

Öte yandan, İsrail Dışişleri Bakanı, Norveç ve İrlanda'nın Filistin'i tanımasının ardından yaptığı açıklamada, “İrlanda ve Norveç'e açık mesajım, İsrail'in egemenliğini ve güvenliğini baltalayanlar karşısında sessiz kalmayacağımızdır” tehdidinde bulundu. 

Cezai tedbirler 

İsrail Savunma Bakanı Galant, “Çekilme Yasası”nın iptal edildiğini açıklayarak, şu ifadeler yer verdi:

“Tarihi adımı tamamlamayı başardık, Yahudiye ve Samiriye üzerindeki Yahudi kontrolünün güvenliğini garanti ediyor. Çekilme Yasası’nı iptal edilmesi yerleşimlerin gelişmesine sebep olacak ve bölgenin güvenliğini sağlamlaştıracak. Galant, “Artık İsraillilerin söz konusu yerleşimlerde kalması cezai işlem gerektiren bir suç değil.”

Savunma Bakanı'nın açıklamasının ardından, Maliye Bakanı Bezalel Smotrich de yaptığı açıklamada, Başbakan Binyamin Netanyahu bir sonraki duyuruya kadar Filistin Yönetimi'ne vergi parası aktarmayacaklarını ve “Filistin Yönetimi yetkililerinin VIP izinlerini kalıcı olarak iptal etme ve onlara ek mali cezalar uygulama” niyetinde oldukları konusunda bilgilendirdiğini söyledi. 

Yerleşimlerin yasallaştırılması  

Batı Şeria'nın kuzeyindeki çekilme yasasının ordu tarafından onaylanmasıyla, yaklaşık yirmi yıl önce yasanın öngördüğü dört yerleşim yeri yeniden planlanacak ve inşa edilecek.  

İsrail'deki aşırı sağ partilerin Binyamin Netanyahu başkanlığındaki hükümet koalisyonuna katılmaları karşılığında öne sürdükleri şartlardan biri de “Çekilme Yasası” hükümlerinin iptal edilmesiydi. 

Mart 2023'te İsrail Knesset'i yasanın iptalini ve Batı Şeria'nın kuzeyindeki yerleşimler üzerinde İsrail kontrolünün yeniden tesis edilmesini onayladı. Ancak, yasanın yürürlüğe girmesi için ordunun onayı gerekiyordu.   

Bu yerleşimlerin o dönemde resmen boşaltıldığı, ancak yerleşimcilerin 19 yıl boyunca buraları işgal etmeye devam ettiği, Filistinli toprak sahiplerinin geri dönmesi ve buraları yeniden inşa etmelerinin engellendiği biliniyordu.  İsrail'in bugünkü kararından sonraysa yerleşimcilerin buralardaki varlığı yasallaşmış olacak.  

“Çekilme Yasası” ne anlama geliyor?  

Ayrılma, iki veya daha fazla devlet arasındaki birleşik kurumların yapısal ve işlevsel birliğinin parçalanması, her devlet egemenliğini elde edene ve kendi hükümet sistemine sahip oluncaya kadar, ayrılmaya hazırlık amacıyla iki devleti ayıran sınırların çizilmeye başlanması anlamına gelen siyasi bir terimdir. 

Çekilme ise 2005 yılında İsrail Başbakanı Ariel Şaron tarafından tek taraflı olarak duyuruldu. 

Bu yasa uyarınca Gazze Şeridi'ndeki tüm yerleşimler boşaltıldı ve İsrail buradan çekildi. Ayrıca, Batı Şeria'nın kuzeyindeki Homesh, Kedim, Ganim, Sanur ve Dotan-Araba kampı da olmak üzere 4 yerleşim yeri boşaltıldı.  

Bununla birlikte, Ayrılma Yasası Batı Şeria ve Gazze Şeridi'ni Filistin toprakları olarak tanımamakta, aksine bunların İsrail toprakları olduğu iddia ediliyor. İsrail tarafından bu topraklar; "devletin saflığını" korumak, Filistinlilerle sürtüşmeyi azaltmak ve İsrail'in Doğu Kudüs de dahil olmak üzere 1967'de işgal ettiği tüm Filistin topraklarından çekilmesini talep eden uluslararası baskılara karşı koymak için boşaltıldı.  

Türkiye’den konuya ilişkin açıklama

Türkiye Dışişleri Bakanlığı, İsrail'in Gazze Şeridi'nden çekilmesi ve Batı Şeria'da bazı yasa dışı yerleşimlerin tahliyesine ilişkin yasada iptal öngören değişiklikler yapılmasını kınadı.

Ramazan ayının ifa edilmesine hazırlanılan bu günlerde Kudüs ve Batı Şeria'da artan gerilimden büyük endişe duyulduğu vurgulanan açıklamada, şunlar kaydedildi:

"İsrail’in Gazze Şeridi’nden çekilmesini ve Batı Şeria’daki bazı yasa dışı yerleşimlerin tahliyesini öngören 2005 tarihli Çekilme Yasası’nda, Homeş, Ganim, Kadim, Sanor yerleşimlerinin tahliyesi maddelerinin iptalini öngören yasa değişikliğinin kabul edilmesini kınıyoruz. Bazı İsrailli Kabine üyelerinin Filistin Devleti ve halkına ilişkin ileri sürdüğü, siyasi, tarihi veya güncel gerçeklerle hiçbir şekilde bağdaşmayan mesnetsiz, sorumsuz ve tahrikkar iddiaları da reddediyoruz."

Öte yandan açıklamada, taraflar, 19 Mart’ta Şarm El Şeyh’te üzerinde mutabık kalınan, başta Kudüs ve kutsal mekanların tarihi statüsüne saygı gösterilmesi olmak üzere, tüm hususları derhal uygulamaya ve Hamursuz Bayramı'yla aynı döneme denk gelen ramazan ayının huzur içinde geçmesini teminen itidal ve sağduyuya davet edildi.