Arjantin'de Futbola Hükümet Müdahalesi

Arjantin’de geçtiğimiz çarşamba günü yayınlanan hükümet kararnamesi, Arjantin Futbol Federasyonu AFA’ya tüzüğünde değişiklik yapması ve şimdiye kadar yasak olan spor veya limited şirketlerini profesyonel lige kabul etmesi için bir yıl süre veriyor.  

Arjantin’deki futbol dünyası bu karara çoğunlukla karşı çıksa da, “Deregülasyon Bakanı Sturzenegger” en azından bu yönde bir dönüşüm isteyenlere fırsat tanınması anlamına gelecek bu serbestliği getirmek istediklerini söylüyor. Kavganın taraflarını ve sebebini daha iyi anlamak için ideolojik dünya görüşlerinin yanı sıra kıtanın futbol geleneklerinden de haberdar olmak gerekiyor. 

Arjantin’de futbolun geleneksel yapısı 

Arjantin’de futbol kulüpleri yıllardır kar amacı gütmeyen sivil dernekler olarak faaliyet gösteriyor. Bu yapı, kulüp üyelerine takımlarını yönetecek kişileri seçme hakkı tanırken, taraftarın takıma doğrudan etki edebilmesine de olanak tanımış oluyor. Geleneksel model, zaman zaman hararetli tartışmalara ve hukuki çekişmelere yol açsa da futbol kültürünün temel taşlarından biri.  

Ancak Başkan Javier Milei önderliğinde sunulan yeni düzenleme, bu köklü yapıyı kökten değiştirme potansiyeline sahip. Ayrıca dünya futbolunun oyuncu fabrikası olan bölgede kuralları değiştirmesi bakımından herkese etki edebilecek, her ülkeden futbol seyircisine dokunabilecek bir kavga. 

Endüstriyel futbol yolda mı? 

Başkan Javier Milei'nin yürürlüğe koyduğu geniş kapsamlı yeni kararname, spor kulüplerinin özel spor şirketleri, yani SAD (Sociedades Anónimas Deportivas) olarak faaliyet göstermelerine olanak tanıyor. Halihazırda, Arjantin yasaları sadece kar amacı gütmeyen sivil derneklerin futbol gibi fiziksel aktiviteleri düzenlemesine izin verse de, yeni düzenleme ile birlikte özel şirketler, belki “Arap sermayesi” belki Amerikanlar, başka bir deyişle parasını veren herkes Arjantin’deki oyunda düdüğü çalmak üzere faaliyet yürütebilecek. 

Kararname, spor kulüplerinin yasal yapısına dayalı ayrımcılığı yasaklıyor. Bu durum, özel şirketler ve sivil derneklerin yan yana rekabet edebileceği anlamına geliyor. Ancak, Arjantin'deki çoğu profesyonel futbol kulübü ve taraftar bu modeli reddediyor ve şirketlerin oyuna dahil edilmesi, Arjantin futbolunun en büyük organizasyonlarının tüzükleriyle çelişiyor. Karmaşa, spor kulüpleri ve taraftarlar arasında büyük bir belirsizlik yaratmış durumda. 

AFA ve futbol kulüplerinin tepkisi 

Arjantin Futbol Federasyonu (AFA), üye kulüplerin özel şirketler olmasına izin vermiyor; tüzüklerinde sadece kar amacı gütmeyen sivil derneklerin var olabileceği belirtiliyor. Ancak Başkan, federasyona ve kulüplere yeni özel modele geçebilmek için bir sene mühlet tanıyor. 

Öte yandan bir kulübün şirket olabilmesi için, üyelerinin üçte ikisinin bu değişikliği onaylaması gerekiyor. Ancak, bugüne kadar çoğu kulüp ve taraftar bu fikre sıcak bakmadığını peşinen belirtmiş durumda. "El club es de los socios" (Kulüp üyelerindir) sloganı, endüstriyel futbola karşı mücadelenin simgesi haline gelmiş durumda. 

Eski tartışmalar, yeni gelişmeler 

Özel spor şirketlerinin kurulmasına yönelik baskı, eski başkan ve Milei'in müttefiki olan Mauricio Macri'nin uzun süredir devam eden bir projesi. Macri, 2001 yılında Boca Juniors başkanlığı sırasında bu konuda bir yasa tasarısı sunmuş, ancak başarılı olamamıştı. Başkanlığı sırasında bu değişikliği yeniden gündeme getirmeye çalıştıysa da yine başarılı olamamıştı. Hatta bununla kalmayıp bu sene Boca Juniors’a tekrar başkan olmak için futbol efsanesi Riquelme ile yarışan giren sağcı siyasetçi, bu mücadeleden yenik ayrıldı. 

Ayrıca Milei'in 2023 başkanlık kampanyası sırasında bu konuyu yeniden gündeme getirmesi sırasında AFA'da yapılan bir oylamada, üyelerin ezici bir çoğunluğu tüzük değişikliğini reddetti. 

Bu konu tüm spor dallarını etkiliyor olsa da, tartışmalar daha çok futbol kulüpleri üzerinde yoğunlaşmış durumda. Milei, bu değişikliği mecliste oylanmasına zaman kalmayan acil durumlar için kullanılan "gereklilik ve aciliyet kararnamesi" ile gerçekleştirdi. 

Gelecekte neler bekleniyor? 

AFA'nın bu konuda geri adım atması beklenmiyor. AFA Başkanı Claudio Tapia, yıl sonu kutlamaları sırasında yaptığı üstü kapalı açıklamalarda, "Ne olursa olsun, değer verdiğimiz kurumları satmayacağız ve savunuyor olacağız" diyerek kararlılığını dile getirdi. 

Ancak kararname, yasal olarak ulusal bir yasa ile eşdeğer olup, belirli bir organizasyonun tüzüğünü geçersiz kılacak güçte. AFA'nın gerekli değişiklikleri yapmayı reddetmesi durumunda, konu mahkemeye taşınacak. 

FIFA, dünya futbolunun yönetim organı olarak üye federasyonlara hükümet müdahalesini kabul etmiyor. Bu durum, AFA'nın FIFA tarafından yaptırımlara tabi tutulma riskini doğuruyor. Örneğin, Brezilya Futbol Konfederasyonu'nun başkanının seçim usulsüzlükleri nedeniyle görevden alınmasının ardından FIFA, Brezilya'nın bir sonraki Dünya Kupası'ndan men edilebileceğini belirtmişti. Benzer bir yaptırım, mevcut reformlar devam ederse AFA'yı da bekleyebilir. 

Sonuç 

Arjantin ve bir açıdan dünya futbolunun geleceği, farklı bir sınama ve hikaye ile karşı karşıya. Spor kulüpleri ve taraftarlar, kulüplerin özel şirketlere dönüşmesinin ne gibi sonuçlar doğuracağını merakla bekliyor. Hukuken geçerli olan bu yeni düzenlemenin uygulanabilirliği ve etkisi ise hala büyük bir tartışma konusu. Kulüplerin ve taraftarların bu duruma nasıl tepki vereceği, Arjantin futbolunun geleceğini şekillendirecek en önemli unsurlardan biri olacak.