Bir Ülkenin Ekonomisini 13 Adımda Nasıl Yok Edilir?

Suriyeli ekonomist George Khozam, rejimin son üç yılda aldığı ve Suriye ekonomisinin yıkımına önemli ölçüde neden olan, sanayi ve ticaretin çarklarını felce uğratan bir dizi önlemi değerlendirdi.   

Khozam tarafından Facebook sayfasında paylaşılan “Güçlü bir ülkenin ekonomisi sadece üç yılda nasıl yok edilir?” başlıklı bir yazıda “Sermaye, insan ruhu gibi hareket özgürlüğünü sever ve korku hissettiğinde çoğalmak, gelişmek ve büyümek için hızla özgürlük ve güvenliğin olduğu yere kaçan bir korkaktır” ifadeleri yer alıyor.    

“Sermaye çok hızlı bir şekilde biçim değiştirebilir. Para, mal, gayrimenkul, altın, sabit ve cari varlıklar ve dijital para birimleri arasında hareket edebilir. Sermaye hareketini kısıtlamaya yönelik herhangi bir başarısız girişim, sermayenin çok hızlı bir şekilde kaçmasına neden olacak ve bu kaçış sürecinde pek çok araç, olanak ve alternatif bulunacaktır.”   

“Devlet” ekonomisini yok eden 13 adım   

Ekonomist Khozam, -her ülkede- ekonominin yıkımına neden olan 13 önlem ve adımını şöyle sıraladı:  

• Nakliye ve depolama kolaylığı için dolara olan talebi artırmak amacıyla bankalardan para çekme hareketlerinin kısıtlanması  
• İlleri mali açıdan birbirlerinden izole etmek amacıyla mümkünse iç havale hareketlerinin kişi başına haftada sadece bir milyon lirayla sınırlandırılması  
• İthalatın aylarca ithalatçıya kısıtlanması, piyasadaki malların saklanarak fiyatlarının yükseltilmesi ve mallara erişime engeller konulması  
• Karmaşıklık ve kara para aklamayla mücadele bahanesiyle kaynağın ortaya çıkarılması için yurt dışından dolar girişine engeller konulması  
• Kara para aklama bahanesiyle ithalatçıların ithalat bedellerini yabancı bankalardaki kendi bakiyelerinden ödemelerinin engellenmesi  
• Kur farklarından dolayı ihracatçıların mali kayıplara uğraması  
• Dolar talebini azaltma bahanesiyle uzun bir temel ithalat listesinin ithal edilmesini engellemek  
• Gayrimenkul alım ve satım hareketinin karmaşıklığı (Gayrimenkul ekonomik çarkın dönmesi için çok önemli bir motordur.)  
• Ulusal bankaların ödeme gücüne olan güveninin zayıflatılması ve bankadan çekilmek için bankaların hissedarlara kâr dağıtılmasını engellemesi (Bu da özel bankaların iflasına veya zayıflamasına yol açar.)  
• Üretim maliyetlerinin artırılması ve bununla birlikte ulusal ürünleri daha ucuz ithalat mallarıyla değiştirilmesi için vergi ve harçları artırılması  
• Yabancı yatırımcıların önüne altın ve dolar giriş-çıkışı konusunda engeller konulması (Bu da geri dönüşü olmayan kaçışlara yol açıyor.)  
• Ekonomik Suçlar Mahkemesinde yolsuzluk yapanlardan hesap sorulmaması. (Bu da onların yerine gelenlerin ceza korkusu olmadan, kamu fonlarını yağmalayarak aynı yolu izlemesine neden oluyor.)  
• Kamuya açık yollarda malların durdurulması, el koyma ve para cezası tehditleri (Bu uygulama da ticari hareketin tamamen felce uğramasına, üretimin düşmesine ve sermayenin dolar olarak yurt dışına kaçmasına yol açtı.)   

Suriye ekonomisi yıllardır devam eden, geçtiğimiz aylarda Suriye rejimi başkanı tarafından çıkarılan ve Suriye poundunu kıskanan bayileri kısıtlayan kararnameler, Şam ve Halep’teki bazı sarrafların tutuklanmasıyla daha da kötüleşen boğucu bir krizin yanı sıra giderek kötüleşen ve rejim hükümetinin haftada birkaç milyon poundu geçmeyen havaleler için bir tavan belirlediği çelişkili kararların yayımlanmasıyla ortaya çıkan geçim sorunlarından muzdarip.