Mısır’ın Gaz Üretiminde Son 9 Yılın En Büyük Düşüşü Kaydedildi 

Mısır, özellikle 2015 yılında keşfedilen devasa “Zohr” doğal gaz sahasıyla ilgili olarak doğal gaz üretiminin yetersizliği konusunda sorunlarla karşı karşıya kaldı. O zamanki tahminler ise doğal gaz sahasının 30 trilyon kübik feet gaz içerdiğini gösteriyordu.  

Hükümet 2018 yılında, özellikle Zohr sahasından üretime başlanmasıyla doğal gazda kendi kendine yeterliliğe ulaşıldığını duyurdu. Böylece, sekiz yıllık bir aradan sonra Avrupa’ya ilk sıvılaştırılmış gaz ihracı yapıldı.   

Ancak, Kahire geçtiğimiz birkaç hafta içinde, düşük üretim seviyeleri nedeniyle doğal gaz ihracatını durdurdu.   

Fazlalıktan ihracatın durdurulmasına   

Geçtiğimiz birkaç yılda, Mısır’ın günlük doğal gaz üretimi azaldı ve elektrik sorunu yeniden ön plana çıktı.   

Mısır’ın toplam doğal gaz üretimi, 2023 yılının aynı dönemindeki 15.537 milyar metreküpe kıyasla, Ocak-Mart 2024 döneminde 13.429 milyar metreküpe geriledi.   

Mısırlı ekonomi uzmanı Medhat Nafie Fokus+’a yaptığı açıklamada konuya lişkin, özellikle keşiflerin devam etmesi, Zohr’daki sondaj sahası (ve diğer kuyuların) genişletilmesi, Dabaa Nükleer Santrali’nin faaliyete geçmesi ve yenilenebilir enerjinin ulusal elektrik şebekesindeki payının 2040 yılına kadar yüzde 64’e kadar artmasıyla orta ve uzun vadede herhangi bir enerji krizi yaşanmayacağını söyledi.   

Ayrıca Nafie, üretim eksikliğinin yalnızca Mısır’ın doğal gaz üretiminin yaklaşık yüzde 40’ını sağlayan Zohr sahasında açılan noktalarda görüldüğünü ifade etti.   

Zohr sahasının hala büyük rezervlere sahip olduğunu vurgulayan Nafie, şu ifadeleri de kullandı:   

“Sahada daha fazla kuyu açılması 3 ila 4 yıllık bir süreyi gerektirebilir. Bu nedenle enerji değil, üretim krizi olan bu elektrik krizi 2028 yılına kadar uzayabilir.”   

Borçları ödeyememek   

Uzman enerji platformu “Attaqa.net”e göre, İtalyan petrol ve doğal gaz şirketi Eni’deki kaynaklar, şirketin devletten gerekli ödemeleri alamaması nedeniyle “Santorini” sondaj gemisini Zohr  sahasından çekmek zorunda kaldığını bildirdi.   

Bu gelişmenin ise Zohr sahasının verimliliğini artırmaya yönelik geliştirme planlarını sekteye uğratacağı düşünülürken, Mısır Petrol ve Maden Kaynakları Bakanlığı, Attaqa.net’te yayımlanan haberi yalanladı.   

Öte yandan Bakanlığın açıklamasında, Akdeniz’in kuzeydoğu açıklarında çalışan sondaj gemisinin çalışmalarını tamamladıktan sonra bölgeden ayrıldığı öne sürüldü.   

Washington merkezli Attaqa.net’in haberinde de Mısır Petrol ve Maden Kaynakları Bakanlığı’ndan ismi açıklanmayan bir yetkili konuya ilişkin şunları söyledi:   

“Halihazırda şirkete 270 milyon dolar ödedik ama hala borcumuz var. Onlarla birlikte Zohr sahasının geliştirilmesine yönelik çalışmayı tamamlayıp, geri kalan tutarı daha sonra ödemeye çalıştık, ancak onları ikna etme girişimleri başarısız oldu.”  

Ayrıca, Mısır’ın sıvılaştırılmış gaz ithalatına ilişkin faturası son zamanlarda arttı.   

CNN Al-Eqtisadiah kanalında 30 Nisan’da yer alan bir habere göre, Mısır Petrol ve Maden Kaynakları Bakanlığı’ndan bir yetkili, “Yazın önümüzdeki dört ayı boyunca sıvılaştırılmış gaz ithalat faturasının 500 milyon dolardan fazla olacağı tahmin ediliyor” diye konuştu.  

Bu sebeple Bakanlık, elektrik sektöründen artan doğal gaz talebini karşılamak ve elektrik kesintilerini azaltmak için yaz döneminde sıvılaştırılmış gaz ithalatı yapmayı planlıyor.   

Öte yandan, Mısır’da devam eden döviz kıtlığı, şirketlere olan borçların birikmesine neden oldu. Ancak bu borç birikimi, şubat ayında Ras el-Hekma yatırım anlaşmasının açıklanması, para biriminin devalüe edilmesi ve Mısır’ın Uluslararası Para Fonu’ndan (IMF) aldığı kredinin 3 milyar dolardan 8 milyar dolara çıkarılmasının ardından azalmaya başladı.  

Rasyonel olmayan üretim   

Mısırlı ekonomi uzmanı Ahmed Zikrallah konuya ilişkin Fokus+’a yaptığı açıklamada, “Mısır’da son yıllardaki en önemli gaz keşiflerinden biri olan Zohr sahasının, ülkenin gaz tüketiminde, özellikle de elektrik istasyonları ve evlere doğal gaz sağlanması konusunda kendi kendine yeterliliği sağlamasına güveniliyordu ve son yıllarda işler iyi gidiyordu” ifadelerine yer verdi.  

Ayrıca, geçtiğimiz yıl ve öncesinde bu alandaki kaynakların devlet tarafından tüketilmesinde ciddi israf yaşandığını bildiren Zikrallah, şu ifadelerle açıklamasını sürdürdü:   

“Hükümet, dolar ve döviz sıkıntısı nedeniyle ciddi bir krize girdi ve yurt dışından ithal edilen malları azaltmak zorunda kaldı. Sonuç olarak hükümet, son dönemde Zohr sahasından önemli ölçüde çıkan gazın ihracatına başvurmak zorunda kaldı.”   

Bu bağlamda, Mısır’ın gaz ihracatının önceki yıllara göre binlerce kat arttığını, dolayısıyla Zohr sahasından gaz ihracatının bu kadar yoğunlaşmasının hiç de rasyonel olmadığını belirten bazı raporlar da mevcut.  

Zikrallah bu konuya da değinerek, “Bu durum sonuçta mevcut yeteneklerin tükenmesine yol açtı ve Mısır’ın tekrar ithalata geri dönmek zorunda kalmasına yol açtı” şeklinde konuştu.