Sahra’nın Efendileri: Tuaregler

Sahra, ya da Büyük Sahra, Afrika'nın kuzeyinde yer alır ve kıtanın ortası ile kuzeyini 9 milyon kilometrekarelik bir alanda ayıran büyük bir çöldür. Dünyanın en büyük sıcak çölü olan Sahra'nın büyüklüğü, ABD'nin büyüklüğüne eşittir. Tuareg ya da Tevarık olarak bilinen bu kabile, Sahra Çölü'nün yüzlerce yıllık kadim geleneğinin en eski mensuplarındandır. Soylarının, Endülüs’te İslam’ı zaferle taçlandıran efsanevi komutan Tarık bin Ziyad’a dayandığına ve bu yüzden 'Tevarık' adını aldıklarına inanılıyor. Kendi ifadelerine göre, İslamiyet'in Kuzey Afrika'dan Sahra'nın altına yayılmasında önemli bir rol oynayan Tuaregler, Sahra yolunu bilen tek kabile olarak tanınıyor. 

Tuaregler, bugün Libya, Nijer, Çad, Cezayir, Mali ve Burkina Faso gibi Sahraaltı ülkelerinde çöllerde yarı-göçebe bir yaşam sürdürüyor. 'Yarı-göçebe' olarak adlandırılmalarının sebebi, bu kabilelerin geçmişte çadırlarda yaşarken, artık kendi inşa ettikleri evlerde yaşamaya başlamış olmalarıdır.  

Son söz kadınların 

Bu kabilenin en dikkat çekici özelliklerinden biri, son sözün kadınlarda olmasıdır. Bu özellikleri nedeniyle Tuaregler 'anaerkil' bir toplum olarak bilinir. Erkekler evlendikten sonra, kadının adını taşıyan bir çadıra veya kadının mülkünde bulunan eve taşınırlar. Yaklaşık 1,5 milyon nüfusa sahip Tuaregler, birbirlerine sıkı geleneklerle bağlıdır. Bu ilginç kabilede, bin yıldan fazla bir süredir, soy zinciri anneden geçmektedir; kadınlar izin verirse erkekler, kadınların evlerinde yaşayabilir. Erkeklerin sabahleyin evden ayrılma zorunluluğu vardır ve kadınların önünde yemek yemeleri ayıp sayılır. Evlilik, tamamen kadının isteğine bağlıdır ve erkek, kadını etkilemek için bir şiir yazarak rüşdünü ispatlamak zorundadır. Kendi alfabelerine sahip olan Tuareglerde, anneler bu alfabeyi çocuklara öğretir. Toplumun üst sınıfı olarak anneler kabul edilir ve politik hayatta da kadınların önemli bir rolü vardır. 

Tuareglerin boşanma adetleri, çoğu gelenekçi kabile veya toplumdan farklıdır. Boşanma durumunda, Tuaregler kutlama yapar ve yeniden bekar olduklarını ilan ederler. Boşanan kadınlar, toplumda diğer kadınlardan farklı bir şekilde muamele görmezler. Bu Sahra kabilesinin en önemli hayvanı, şüphesiz develerdir. Boşanma sonrasında, mal varlığının tamamı kadına geçer, ancak develer yalnızca erkeklere bırakılır. 

Adagez Tuaregleri Osmanlı soyundan geliyor 

Tuareglerin Türklerle ilgili ilginç bir rivayeti de bulunmaktadır. Nijer'de bulunan Agadez Tuareglerinin Sultanı Oumarou İbrahim Oumarou'nun, Osmanlı döneminde atanan sultanların yönettiği Nijer'deki yedi bölgeden birine hükmettiği söylenir. Hatta, Agadez sultanlarının ailesinin Osmanlı Padişahı Yıldırım Beyazıt'ın torunlarından olduğu ve bölgedeki insanların onlara 'İstanbulavi' olarak hitap ettikleri belirtilir. 

Tuaregler, çölde genellikle mavi renk giysiler tercih ederler. Bu tercihin sebebi, coğrafyanın şartlarından kaynaklanır. Çöl koşullarında en uygun renk olarak kabul edilen mavi hem erkekler hem de kadınlar tarafından sıklıkla tercih edilen renktir.