Biden ve Trump Arasında “Çin’e En Yüksek Gümrük Tarifesini Uygulama” Rekabeti

ABD’nin Çin mallarına uyguladığı gümrük vergileri konusundaki rekabet, önümüzdeki Kasım ayında yapılması planlanan başkanlık seçimlerinden birkaç ay önce arttı. 

Demokrat Başkan Joe Biden ile başkanlık seçimlerindeki Cumhuriyetçi rakibi Donald Trump arasında yaşanan, Çin ürünlerine en yüksek gümrük tarifelerini uygulama konusundaki rekabet, “seçim mücadelesinin” öncelikli konusu haline gelmiş gibi görünüyor. 

Biden yönetimi, 14 Mayıs’ta Çin’in güneş enerjisi hücreleri, çelik ve alüminyum ithalatına karşı yüksek vergiler uygulama planlarını açıkladı. 

Çin’in elektrikli otomobillerine uygulanan gümrük vergileri de dört katına çıkarılarak, geçen yıl olan yüzde 27,5’e kıyasla bu yıl yüzde 102,5’e ulaştı. 

Öte yandan, Biden yönetiminden üst düzey yetkililer, ABD endüstrilerine tedarik zincirlerini yeniden düzenlemeleri için zaman tanımak amacıyla bazı tarife artışlarını ertelediklerini söyledi. 

Beyaz Saray ise yeni tarifelerin 18 milyar dolar değerindeki Çin ürününe uygulanacağını bildirdi. 

Trump yüzde 200’e varan gümrük vergisi uygulama sözü verdi 

Yeni gümrük vergileri, Biden ile Trump arasındaki şiddetli seçim kampanyasının ortasında gündeme geldi. 

Her iki aday da Çin’e karşı kimin “en sert duruşa” sahip olduğunu göstermek için yarışıyor. 

ABD medyasında geçtiğimiz cuma günü yer alan haberlerde, Biden’ın Çin’in elektrikli otomobillerine yönelik gümrük vergilerini neredeyse %100'e çıkarmayı planladığına dair ifadelerin yer almasının ardından, Trump rakibini geride bırakmak için harekete geçti. 

Ayrıca, Trump geçtiğimiz Cumartesi New Jersey’de düzenlenen bir mitingde yaptığı konuşmada Meksika’dan gelen Çin yapımı otomobillere ticari kısıtlamalar getirme planlarına atıfta bulunarak, “Bu fabrikalardan gelen her arabaya yüzde 200 vergi koyacağım. Biden sonunda beni dinledi. Yaklaşık dört yıl gecikti” şeklinde konuştu. 

Çin ile ticarete katı engeller getirilmesi konusunda hem Demokrat, hem de Cumhuriyetçi partilerde fikir birliği var. 

Geçtiğimiz yıllarda ise Trump’ın bu konudaki yaklaşımı, “serbest ticareti baltalamaya çalışma” olarak görülüyordu. 

Biden’ın kararı, Trump’ın Çin’den yapılan 300 milyar dolardan fazla bir değerdeki ithalata uyguladığı gümrük vergileri konusunda yönetim içinde yıllardır süren tartışmaları doğuruyor. 

Çin’in yanıtı  

Buna karşılık Pekin, 14 Mayıs’ta Washington’a yanıt vermek için "gerekli tüm önlemleri" alma sözü verdi. 

Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Wang Wenbin, geçtiğimiz günlerde düzenlediği basın toplantısında konuya ilişkin şunları söyledi: 

“ABD’yi Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) kurallarına ciddiyetle uymaya ve Çin’e yönelik ek gümrük vergilerini derhal iptal etmeye çağırıyoruz. Çin haklarımızı ve çıkarlarımızı savunmak için gerekli tüm önlemleri alacaktır.” 

Beyaz Saray Ulusal Ekonomi Konseyi Direktörü Lael Brainard ise gazetecilere 14 Mayıs’ta yaptığı açıklamada, “Başkan Biden, ülke içindeki yatırım ile kilit sektörlerde Çin’in karşı karşıya gelmesini içeren zorlu bir stratejik yaklaşım benimsiyor” dedi. 

Brainard, Trump’ın tüm ithalatlara uygulanacak yüzde 10’luk vergi teklifinin, ABD’deki enflasyon oranını artıracağını da sözlerine ekledi. 

ABD’de pek çok sektör Biden’ın planlarından memnun 

ABD’de pek çok ticaret ve üretim sektörü, Trump’ın uygulamaya koyduğu tarifemaliyetleri dolayısıyla tüketiciler için nihai fiyatları artırdığı gerekçesiyle karşı çıktı. Öte yandan, Biden’ın uygulamayı planladığı tarifelerden ise memnuniyet duyuluyor. 

Özellikle çelik, güneş paneli ve otomobil endüstrilerindeki işçi sendikaları, Biden’a yerli endüstrileri ucuz Çin ürünlerinden koruması için baskı yaptı. 

ABD Ticaret Odası eski başkan yardımcısı Myron Brilliant, The Wall Street Journal’a verdiği demeçte, "Gerçek şu ki kimse Çin karşısında zayıf görünmek istemez” ifadelerine yer verdi.  

Biden yönetiminin yanı sıra çeşitli ekonomik sektörler içinde Çin’in ekonomik uygulamalarına ilişkin endişeler aylardır artıyor gibi görünüyor. 

Biden yönetiminde ABD, elektrikli araçlar, yarı iletkenler, güneş panelleri ve Çin’in hakim olduğu diğer endüstriler için yerli üretim kapasitesi oluşturmak için milyarlarca dolar harcadı. 

Danışmanlık firması Oxford Economics’e göre, geçen yıl Çin merkezli otomobil şirketleri ABD’ye yalnızca 400 milyon dolar değerinde elektrikli araç ihraç ederken, Avrupa’daki otomobil satışları yaklaşık 20 kat arttı. 

Çin'in misillemesinden endişe 

Biden yönetiminin Çin’in tepkisine ilişkin güvencesine rağmen, analistler olumsuz sonuçlardan endişe ediyor. 

ABD merkezli Brookings Enstitüsü’nden kıdemli bir araştırmacı olan Eswar Prasad, “Bu tarifeler, iki ülke arasındaki sanayi politikası mücadelesinin ve aynı zamanda ABD’de yaklaşan seçim kampanyasının doruk noktasıdır” şeklinde konuştu.

Prasad’a göre Biden’ın yeni tarifeleri Çin’in misilleme riskini artırabilir, bu da sonuçta ABD’nin ekonomik büyümesini etkileyebilir. 

Araştırmacı, Cumhuriyetçiler ve Demokratların seçilmiş mevkileri kazanmak için Çin’e karşı çatışmacı bir duruş sergilemeye devam etmesi durumunda iki ülke arasındaki ilişkilerin zarar görebileceğine dikkat çekti. 

ABD yönetiminin yeni gümrük vergilerini açıklamasından iki gün önce, ABD Hazine Bakanı Janet Yellen, Pekin’in Çin’de üretilen elektrikli otomobillere gümrük vergisi uygulayarak yanıt vermesinin mümkün olduğunu belirtti. 

Yellen, Bloomberg’e verdiği röportajda, “Çin’in önemli önlemlerle yanıt vermeyeceğini umuyoruz. Ancak bu bir olasılık olmaya devam ediyor” ifadesine yer verdi.  

Görünüşe göre ABD, Çin’in muazzam ekonomik gücünün farkında ve üretim şirketlerindeki analistler ve yöneticilerin tanımlarına göre, yaklaşmakta olan bir sele karşı barikatlar yerleştirerek savunmasını güçlendirmeye çalışıyor. 

Her ne kadar Çin’in elektrikli araç tehdidi şu anda hala başlangıç aşamasında olsa da, yönetim yetkilileri ve bağımsız analistler rekabet sorununun büyüyeceğini söylüyor. 

Oxford Economics’e göre, geçen yıl Çinli otomobil şirketleri ABD’ye yalnızca 400 milyon dolar değerinde elektrikli araç ihraç ederken, Avrupalı üreticilerin satışları yaklaşık 20 kat arttı. 

ABD’li bir yetkili ise Washington’un Pekin’in kalkınmasını "baltalamaya" veya Biden’ın geçtiğimiz kasım ayında Çin Devlet Başkanı Şi Cinping ile yaptığı zirveden bu yana Pekin’le ilişkileri istikrara kavuşturmak için gösterdiği çabalara zarar vermeye çalışmadığını söyledi. 

Ancak İngiliz Financial Times gazetesine göre yetkili, Çin’in "küresel talebin makul tahminlerini çok aşan" bir oranda üretim yaptığını, bunun da küresel pazarları dolduracağını ve ABD’nin üretim kapasitesi oluşturma kabiliyetini baltalayacağını vurguladı.