ECOWAS Sahel Bölgesi Ülkelerine Yönelik Yaptırımları Kaldırıyor: Şimdi Ne Olacak? 

Batı Afrika Devletleri Ekonomik Topluluğu (ECOWAS), 25 Şubat Pazar günü, Nijer için benzer bir kararın duyurulmasından bir gün sonra, Gine ve Mali'ye uygulanan yaptırımları hafifleteceğini duyurdu.  

ECOWAS, Gine'ye uygulanan mali ve ekonomik yaptırımları kaldıracağını, Malilerin ECOWAS’ta profesyonel pozisyonlarda istihdam edilmesine yönelik kısıtlamalara son vereceğini açıkladı.  

ECOWAS, 24 Şubat Cumartesi günü gerçekleştirdiği acil zirvede, geçtiğimiz Temmuz ayında Devlet Başkanı Muhammed Bazum'u deviren darbenin ardından Nijer'e uyguladığı geniş kapsamlı yaptırımları kaldırdı.  

Nijer, Mali ve Burkina Faso ülkeleri ciddi şekilde siyasi ve ekonomik sorunlarla karşı karşıya, siyasi sıkıntılar yaşanıyor ve cihatçı grupların aktif olması da bu sıkıntıları artırıyor.  

Arka plan

ECOWAS; Nijer, Mali ve Burkina Faso ülkelerinin üyeliklerini maruz kaldıkları askeri darbeler nedeniyle Ağustos 2023’te askıya aldı. Başkan Bazum'un devrilmesinin ardından Nijer'de sivil yönetimi yeniden tesis etmek için müdahale tehdidinde bulundu.  

Nijer, Burkina Faso, Gine ve Mali'nin ardından 2020'den bu yana darbe yaşayan dördüncü Batı Afrika ülkesi oldu.   

Nijer'deki darbeden bu yana uluslararası toplum, silahlı grupların faaliyetleriyle giderek daha fazla karşı karşıya kalan Sahel bölgesindeki istikrarsızlığın artmasından korkuyor.  

Öte yandan, darbelerin yaşandığı üç ülke Eylül 2023'te ortak bir savunma anlaşması imzalayacaklarını duyururken, Mali ve Burkina Faso herhangi bir dış saldırı durumunda Nijer'e yardım sözü verdi.  

Nijer'deki darbenin ilk anlarından itibaren, Nijer ile 1.000 kilometrelik bir sınırı paylaşan Cezayir, göçe ve güvenliğin bozulmasına neden olacağı için herhangi bir askeri müdahaleye karşı olduğunu ifade etti.  

Aynı zamanda, Mali, Burkino Faso ve Nijer bir ittifak kurarak geleneksel güvenlik ortağı Fransa ile bağlarını kesti; Afrika’da nüfuzunu artırmak isteyen Rusya ile daha yakın ilişkiler kurdu.  

Geçtiğimiz yıl Burkina Faso, Nijer ve Mali'nin ECOWAS'tan çekildiğinin duyurulması, tüccarlar da dahil olmak üzere üç ülkenin yüz binlerce vatandaşını alarma geçirdi.  

Dünya Bankası'na göre bu yaptırımlar, zaten nüfusunun yüzde 40'ından fazlasının aşırı yoksulluk içinde yaşadığı ülkeleri ciddi şekilde etkiledi.  

Geriye doğrun atılan adım    

ECOWAS, Nijerya'nın başkenti Abuja'da düzenlediği acil zirvede, başta sınırların ve hava sahasının yeniden açılması olmak üzere Nijer'e uygulanan bazı yaptırımların "derhal yürürlüğe girecek şekilde kaldırılmasına" karar verdi.  

Bu adım, Nijer'i ECOWAS'a dönmeye teşvik etmek ve Mali ile Burkina Faso'nun oluşturmaya çalıştığı blok fikrini zayıflatmak amacıyla atılmıştı.   

ECOWAS dönem başkanlığını yürüten Nijerya Devlet Başkanı Bola Ahmed Tinubu zirvenin açılışında yaptığı konuşmada Mali, Burkina Faso, Nijer ve Gine'yi ima ederek, "ECOWAS üyesi olan bu dört ülkemizdeki anayasal düzenin yeniden tesis edilmesine yönelik yaklaşımımızı gözden geçirmeliyiz" dedi.  

ECOWAS’a üye ülkelerin halkları arasında herhangi bir çatışma olmadığını vurgulayarak, dört ülkenin üyeliğinin geri çekilmesi kararının halkları cezalandırmakla eşdeğer olduğunu ve geri alınması gerektiğini belirtti.  

ECOWAS'ın son zirvesi, 49 yıllık bloğun geleceğinin tehlikede olduğu ve potansiyel bir çözülmeyle karşı karşıya kaldığı bir döneme denk geldi. Ayrıca, bu çözülmede son zamanlarda, vatandaşları orantısız bir şekilde yoksul olan ve seçimle gelen hükümetlerin, performansından kaynaklanan darbelerin yarattığı memnuniyetsizliğin de etkisi bulunuyor.