Zaha Hadid: Dünyanın İlgisini Çeken Iraklı Mimar 

Zaha Hadid 31 Ekim 1950’de Irak’ın başkenti Bağdat’ta, nüfuzlu bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi.   

Babası Muhammed Hadid Ulusal Demokratik Parti’nin kurucularındandır ve 1958-1963 yılları arasında Maliye Bakanlığı yapmıştır. Annesi ise sanatçı Vecihe Sabuncu’dur.   

Zaha Hadid aile içinde büyürken, “profesyonel olacağımdan hiç şüphe duymadım” derdi.   

Eğitimi ve kariyeri   

Lübnan’ın başkenti Beyrut’taki Amerikan Üniversitesi’nde matematik eğitimi aldı. 1972 yılında Londra’ya taşındı ve burada Architectural Association School’da mimarlık eğitimi aldı.   

Görevleri ve sorumlulukları  

Hadid, 1987 yılına kadar Architectural Association’da ders verdi ve aralarında Columbia, Harvard, Yale ve Viyana Politeknik Üniversitesi’nin de bulunduğu dünya çapındaki üniversitelerde çok sayıda kürsü ve profesör görevlerinde bulundu. 1979’da kendi mimarlık ofisini kurdu ve bu süreçte büyük başarılar elde etti ve son derece ünlendi.  

Mühendislik deneyimi   

Zaha Hadid, Guangzhou, Çin ve Cardiff, Galler’deki Opera Binası’nın yanı sıra Roma’daki 21. Yüzyıl Ulusal Sanat Müzesi (Maxxi), Bakü, Azerbaycan'daki Haydar Aliyev Kültür Merkezi ve Manhattan, ABD’deki High Line kompleksi gibi birçok uluslararası tasarıma imza attı.   

Ayrıca 2012 Olimpiyat Oyunları için Londra Su Sporları Merkezi’ni ve 2022 Dünya Kupası için Katar’daki Al Wakrah Stadyumu’nu tasarladı.   

İstanbul’daki Kartal-Pendik kentsel dönüşüm projesi için açılan tasarım yarışmasını kazandı, ancak ödül kazanmasına rağmen çalışmalar aksadı ve proje hayata geçirilmedi.   

Ödüller ve madalyalar   

İlk ödülünü 1982 yılında İngiltere’deki tasarımlarıyla Mimari Tasarım Altın Madalyası olarak aldı.   

2016’da Royal Altın Madalyası’na layık görülen Irak asıllı İngiliz mimar, 2015’te Jean Nouvel, Frank Gehry ve Oscar Niemeyer’den sonra Kraliyet Mimarlık Altın Madalyası’nı alan ilk kadın oldu.   

Zaha Hadid, 2010 yılında Roma’daki Ulusal Sanat Müzesi’ndeki tasarımıyla en önemli mimarlık ödüllerinden biri olan İngiliz Stirling Ödülü’nü aldı ve İngiliz Guardian gazetesi müzeyi “antik Roma’nın harikalarının yakınına yakışan bir mimari şaheser” olarak tanımladı.   

Fransız Sanat ve Edebiyat Onur Nişanı’na “Kumandan” sınıfında layık görüldü ve UNESCO tarafından “Barış Sanatçısı” seçildi.   

2004 yılında mimarlığın Nobeli kabul edilen Pritzker Ödülü’nü alan ilk kadın oldu ve ödülü alırken “Modern yaşamın karmaşıklıklarının ve dinamiklerinin eski klasik formlarla yansıtılamayacağını düşünüyorum” dedi.   

2004 yılında Time dergisi onu dünyanın en etkili 100 kişisi arasında gösterdi.   

Ölümü   

Zaha Hadid, 31 Mart 2016 Perşembe günü ABD’nin Miami kentindeki bir hastanede geçirdiği kalp krizi sonucu 65 yaşında hayatını kaybetti.   

Londra’daki ofisinden yapılan açıklamada Zaha’nın günler önce geçirdiği zatürrenin ardından aniden öldüğü ve hastanede tedavi gördüğü sırada ani bir kalp krizi geçirdiği belirtildi.   

Londra Belediye Başkanı Boris Johnson daha önce attığı bir tweette “Zaha Hadid’in ölüm haberini duymaktan derin üzüntü duyuyorum, kendisi bir ilham kaynağıydı, mirası Stratford’daki ve dünyanın dört bir yanındaki muhteşem binalarda yaşıyor” demişti.   

Ünlü mimar Peter Cook’un onun için söylediği gibi, “Otuz yıldır çok az insanın girmeye cesaret ettiği alanlara girdi.”