Burkina Faso’da Yüzbaşı Traoré’nin Görev Süresinin 5 Yıl Daha Uzatılmasının Ne Gibi Etkileri Olur?

Burkina Faso’da iktidarda bulunan, Yüzbaşı İbrahim Traoré başkanlığındaki Geçici Askeri Konsey, geçiş sürecine ilişkin tartışmalar ile siyasi ve güvenlik durumunun değerlendirilmesiyle ilgili "ulusal diyalog" toplantılarını 25 Mayıs Cumartesi günü tamamladı. 

Ulusal diyalog görüşmelerinde, Batı Afrika ülkesinde hüküm süren protesto ve isyan ortamında, geçici Devlet Başkanı Traoré’nin görev süresini beş yıl daha uzatma kararı alındı. 

Diyalogu boykot edenler oldu 

Toplantılar, 1 Temmuz’da sona erecek olan geçiş süreci göz önüne alınarak, ülkenin hukuki otorite statüsüne bağlı olarak siyasi ve sosyal istikrarsızlık içinde kalmasının önlenmesi amacıyla Bölgesel İdare Bakanlığı’nın çağrısıyla yapıldı. 

Başkent Vagadugu’da düzenlenen ulusal diyalog toplantılarının iki gün süren görüşmelerin ardından pazar günü sona ermesi planlandı. Ancak askeri hükümetin görev süresini uzatmaya ilişkin nihai karar nedeniyle bu süre bir güne indirildi. 

Ulusal diyalog oturumuna sivil toplum, savunma ve güvenlik güçlerinin yanı sıra Geçici Askeri Konsey’den temsilciler katıldı. 

Öte yandan, iktidardaki askeri cunta rejimini şiddetle eleştiren bir muhalefet hareketi olan Cumhuriyet Savunma Cephesi (FDR) de dahil olmak üzere, Burkina Faso’nun önde gelen geleneksel siyasi parti ve hareketlerinin çoğu bu toplantıyı boykot etti. 

FDR kendi deyimiyle, bu toplantılarla birlikte Yüzbaşı Traoré’ye iktidarda kalması için daha fazla zaman vermeyi amaçlayan “siyasi aldatmacayı” önlemek için destekçilerini harekete geçirmeye çalışıyor. 

Ulusal diyalog toplantılarının sonuçları 

Ulusal diyalog toplantılarına katılanlar hızlı istişare çalışmalarını, Yüzbaşı Traoré’ye  2 Temmuz'dan itibaren beş yıllık bir geçiş süresi tanıyan ve 2029’da devlet başkanlığı seçimlerine aday olma ihtimali doğuran yeni bir anlaşmayı imzalayarak tamamladı. 

Bu karmaşık siyasi misyonun uygulanmasını Traoré adına denetleyen, Ulusal Diyalog Süreci Organizasyon Komitesi Başkanı Albay Moussa Diallo, toplantının ardından yaptığı açıklamada, “Geçis süreci 2 Temmuz 2024’ten itibaren 60 ay olarak belirlendi” dedi. 

Albay Diallo, Traoré’nin geçiş döneminin sonunda yapılacak devlet başkanlığı seçimlerinde aday olabileceğini de sözlerine belirtti. 

İç karışıklıklar 

Afrika Uzmanı Sultan Elban, konuya ilişkin Fokus+’a yaptığı açıklamada, “Yüzbaşı Traoré ve arkadaşlarını Eylül 2022’de iktidara getiren darbenin ardından ilk ulusal diyalog toplantılarda onaylanan tüzüğe göre, Devlet Başkanı Traoré’nin geçiş döneminin 1 Temmuz 2024’te sona ermesi gerekiyordu” dedi. 

Geçici Askeri Konsey Başkanı Traoré, birçok kez ülkedeki güvenlik koşulları ışığında seçim yapmanın zorluğundan bahsetti. 

Bunların, tüm mezhepleriyle birlikte halkın ve siyasi camianın nabzını ölçmeye yönelik kasıtlı siyasi açıklamalar olduğunu dile getiren Elban, açıklamasında ayrıca şunları söyledi: 

“Bu açıklamalar, Mali’deki Albay Assimi Goita ve Çad’daki General Muhammed Idriss Deby gibi komşu ülkelerdeki mevkidaşlarının yaptığı şekilde bir ulusal konferans düzenleyerek, geçiş döneminin tam bir devlet başkanlığı dönemine eşdeğer bir süreye uzatıldığını duyurmaya hazırlık niteliğindedir.” 

Sahel ülkelerinde askeri yönetimlerin devamı 

Burkina Faso, Mali, Nijer ve Çad gibi Sahel bölgesindeki ülkeler, askeri darbe dalgasına maruz kalıyor. Ayrıca, IŞİD ve El Kaide gibi örgütlerin yanı sıra diğer isyancılarla bağlantılı silahlı grupların sürekli saldırıları sonucu iç huzursuzluk yaşıyorlar. Bu ülkelerin hiçbiri henüz iktidarı sivil bir hükümete devretmeyi başaramadı. 

Mali’de seçimler ertelenirken, Çad Devlet Başkanı Mahamat Déby en önemli rakiplerinin dışlandığı seçimlerle yeniden iktidara geldi. Bugün Burkina Faso ise geçiş döneminin uzamasına tanık oluyor. 

Ülkede devam eden güvensizlik nedeniyle büyük ölçüde meşrulaştırdığı iki darbe gerçekleştiren ordu, 2022’den bu yana Burkina Faso’yu yönetiyor. 

Burkina Faso’daki ilk darbe Ocak 2022’de Devlet Başkanı Roch Marc Christian Kaboré’nin sivil hükümetinin devrilmesiyle gerçekleşti. Bu darbeye Yarbay Paul-Henri Sandaogo Damiba önderlik etti.  

Damiba, sekiz ay sonra başka bir darbeyle mevcut Devlet Başkanı Traoré tarafından devrildi.