Meta, WhatsApp Kullanıcı Verilerini İsrail Ordusuna Sızdırdı Mı? 

Filistin içeriğine yönelik dijital ihlalleri izleyen ve belgeleyen Sada Sosyal Merkezi (Sada Social), sosyal medya şirketi Meta’nın, Filistinli kullanıcıların "WhatsApp" mesajlaşma uygulamasındaki verilerini, Gazze’deki sivilleri hedef alan saldırılarında yapay zekayı kullanan İsrail ordusuna sızdırdığı iddiasıyla ilgili acil soruşturma başlatılmasını talep etti.   

Sada Sosyal Merkezi tarafından yapılan açıklamada, WhatsApp’ın sahibi Meta’dan bazı çalışanların "şirketin Gazze Şeridi’ndeki soykırım savaşına dahil olması, İsrail’in işgalinde suç ortaklığı ve İsrail ordusunun Gazze bölgesindeki Filistinlileri öldürmek için kullandığı Lavender adlı yapay zeka sistemini desteklemesine” yönelik itirazı yakından takip ettikleri ifade edildi.   

Sada Sosyal, Meta yönetimini çeşitli platformlarda sorumluluk ve şeffaflığa uymaya ve soykırım savaşının başlangıcından bu yana saklanan şeffaflık raporlarını yayınlamaya çağırdı.   

Aynı zamanda, Bağımsız Denetleme Kurulu’na, Meta’nın Filistin verilerini sızdırması ve İsrail soykırımına katılımı konusunda acil ve gerçek bir soruşturma yürütme çağrısında bulundu.  

İsrail’in kullandığı Lavender adlı yapay zeka sistemi nedir?   

İşgal ordusunun, Gazze Şeridi’ndeki Filistinlileri insan gözetiminin çok az olduğu bir şekilde hedef almak için kullandığı bir yapay zeka sistemi olan Lavender, hedefleme kararının alınmasında, uygulanmasında ve Gazze’de kimin öldürüleceğinin tahmin edilmesinde "müsamahakar” bir yaklaşım benimsiyor.   

İsrail ve Filistinli gazetecilerin çıkardığı, "+972" isimli dergi ve İbranice yayın yapan "Local Call" adlı internet sitesinin İsrail istihbarat kaynaklarından alıntılar yaptıkları haberine göre Lavender, saldırılar için binlerce potansiyel "hedef" oluşturmak üzere büyük miktarda veriyi hızla işleyebildiği için Gazze’deki savaşta merkezi bir rol oynadı.   

Öte yandan, +972 ve Local Call’a konuşan kaynaklar, İsrail ordusunun, savaşın ilk haftalarında olası hava saldırıları için 37 bin kadar Filistinliyi “şüpheli militan” olarak belirleyen Lavender’ı kullandığını bildirdi.   

Aynı kaynaklar, Lavender sonuçlarının yüzde 90 bir doğruluk oranına ulaşması nedeniyle ordunun bu sistemin geniş çapta kullanılmasına izin verdiğini de ekledi.   

Lavender sistemi, düşük rütbeli olanlar da dahil olmak üzere Hamas’ın askeri kanadında yer alan on binlerce kişiden oluşan bir veri tabanı oluşturdu.  

Bu sistem, binaları ve yapıları hedef olarak öneren The Gospel adı verilen başka bir yapay zeka sistemiyle birlikte kullanıldı.   

WhatsApp Lavender sistemini nasıl destekliyor?   

Sada Sosyal Merkezi tarafından takip edilen raporlar, Lavender rejiminin bilgi kaynaklarından birinin, WhatsApp gruplarından toplanılan veriler olduğunu gösteriyor.  

Lavender sistemi, İsrail ordusunun hava saldırılarında hedef aldığı Filistinlileri, uygulama üzerinden iletişimleri veya katıldıkları grupları takip ederek tespit ediyor.   

WhatsApp mesajları gerçekten şifreli mi?  

Eğer İsrail’in WhatsApp verilerine erişebildiği kanıtlanırsa, bu durum uygulamanın, hükümetler ve Meta yönetimi tarafından bile erişilemez bir özellik olduğu söylenen şifreli iletişim kaynağı olarak itibarına ve güvenilirliğine zarar verecektir.   

Uçtan uca şifreleme özelliği sayesinde mesajların gizliliğinin sağlanmasına her zaman önem verdiğinin altını çizen WhatsApp, bu şifreleme özelliği sayesinde, gönderilen içeriklerin yalnızca siz ve iletişim kurduğunuz kişi tarafından okunabildiğine vurgu yapıyor.  

WhatsApp uygulamasında ayrıca, “Bir mesaj gönderdiğinizde, sadece mesajı gönderdiğiniz kişi veya grup sohbetindeki kişiler bu mesajı okuyabilir. Kimse bu mesajın içindekileri göremez. Siber suçlular göremez. Hackerlar göremez. Baskıcı rejimler göremez. Biz bile göremeyiz.  Uçtan uca şifreleme WhatsApp’taki iletişiminizi sanki yüz yüze konuşuyormuşsunuz gibi özel hale getirir” ifadeleri yer alıyor.  

Ancak aktivistler daha önce, özellikle WhatsApp’ın aktivistler, muhalifler ve diplomatlar tarafından bir iletişim aracı olarak benimsenmesini kolaylaştıran güvenli bir uygulama olarak tanıtılmasından bu yana hükümetlerin, “mesajlarının izlenmekten korunduğuna inanan kullanıcıları” gözetlemek için bir boşluktan yararlanılabileceği konusunda uyardı.   

WhatsApp ise, uçtan uca şifrelemede bir açık kapı bırakmadığı ve hükümetlerin olası bir arka kapı oluşturma talebine karşı mücadele edeceği konusunda ısrar ediyor.   

Ancak Sada Sosyal, Meta’nın WhatsApp’ta gizliliği ihlal etmesiyle ilgili endişelerini birden fazla kez dile getirdi.   

Sada Sosyal’ın birkaç gün önce yaptığı son açıklamasında da şu ifadelere yer verildi:   

“Soykırım savaşının 7 Ekim’de başlamasından bu yana, WhatsApp aracılığıyla gözetleme uygulamaları ve kullanıcıların mahremiyetinin ihlali arttı. Yüzde 78’den fazlası Gazze Şeridi’ndeki gazeteciler ve kullanıcılar olan 670’ten fazla Filistinli kullanıcı yasaklandı. Bu onların hayatlarını doğrudan etkiliyor.”  

Filistinliler, WhatsApp’ın sahibi Meta da dahil olmak üzere iletişim şirketlerinin İsrail ordusundaki siber birim ve İsrail Başsavcılığı ile olan iş birliğinden zarar görüyor.  

Öte yandan, Messenger’daki özel konuşmalar ve WhatsApp’taki şifreli konuşmalar da dahil, sosyal medya ve uygulamalar üzerindeki kontrol sıkılaştırılıyor.  

Sada Sosyal’ın yıllık raporuna göre, Filistin içeriğine yönelik dijital ihlaller, 2022’de belgelenen dijital ihlallerle karşılaştırıldığında 2023 yılında 14 kat arttı.