The New York Times: Bölgesel ve Uluslararası Güçler Sudan’daki Çatışmayı Körüklüyor

Sudan’daki savaş 18. ayına yaklaşırken, savaşın bölgesel ve küresel bir çatışma alanına dönüşmesiyle, bu krizi sona erdirmek için müzakere yapılması yönündeki söylemler de her geçen gün azalıyor. 

Savaşı körüklemeye yönelik büyük hamle 

Söz konusu The New York Times analizinde, bölgesel ülkeler ve küresel güçlerin, Sudan’daki çatışmanın taraflarını destekleme konusunda oynadıkları rol ele alındı. 

Bu bağlamda, özellikle büyük bir bölgesel nüfuza sahip Birleşik Arap Emirlikleri’ne (BAE) odaklanıldı. 

BAE’nin dünyanın en büyük iç savaşlarından birinin yaşandığı Sudan’da, “barışı getirmek yerine savaşı körüklemeye yol açan” ölümcül bir ikili oyun oynadığı da ifade edildi. 

Analizde, BAE’nin Çad sınırındaki bir havaalanını, Hızlı Destek Kuvvetleri’ne istihbarat sağlamak, silah sevkiyatı yapmak ve silahlı insansız hava araçları (SİHA) uçurmak amacıyla kullandığı bilgisi verildi. 

Ayrıca daha önce, havaalanına inen çok sayıda kargo uçağının BAE için Libya gibi diğer çatışma bölgelerine silah taşıdığı da belirtildi. 

BAE Devlet Başkanı Şeyh Muhammed Bin Zayed Al Nahyan, 23 Eylül’de ABD’ye yaptığı önemli ziyaret sırasında, Beyaz Saray’da ABD Başkanı Joe Biden ile görüştü. 

Öte yandan, Biden ile Washington’un “Orta Doğu’daki önemli bir müttefiği” olarak gördüğü Al Nahyan’ın görüşmesinde, Sudan krizindeki gelişmeler ve Gazze’deki savaş ele alındı. 

Beyaz Saray’daki görüşmenin ardından iki liderin yayınladığı ortak açıklamada, Sudan’da devam eden savaşla ilgili endişeler ifade edildi. 

Al Nahyan’ın bu ifadeleri, New York Times analizinde BAE’nin Sudan’da oynadığı gerçek role ilişkin bilgilerle çelişiyor. 

Biden ve Al Nahyan’ın ortak açıklamasında, Sudan’ın, Egemenlik Konseyi Başkanı ve Ordu Komutanı Abdulfettah El Burhan tarafından temsil edildiğine dair herhangi bir ifade yer almadı. 

BAE defalarca, ABD’nin yakın zamanda “Darfur’da insanlığa karşı suç işlediğini kabul ettiği” Hızlı Destek Kuvvetleri’ni desteklemekle suçlandı. 

Ayrıca ABD’li yetkililerin açıklamalarına, iç diplomatik yazışmalara, havalimanları, hastaneler ve BAE’ye bağlı diğer kurumların uydu görüntülerine dayanan analize göre BAE’nin Hızlı Destek Kuvvetleri’ne destek amacıyla kullandığı SİHA’nın Çin yapımı Wing Loong 2 olduğu tespit edildi. 

Al Nahyan’ın Washington ziyareti öncesinde, ABD Kongresi üyeleri, Başkan Biden’a “BAE’nin Hızlı Destek Kuvvetleri’ne artan desteğiyle” ilgili endişelerini dile getiren bir mektup gönderdi. 

BAE’nin savaşta iddia edilen rolüyle ilgili endişelerini dile getiren Kongre üyeleri, Washington’ın Abu Dabi ile dostluğu nedeniyle bunun ABD’nin Sudan’daki şiddeti sona erdirme konusundaki rolüyle çeliştiğini belirttiler. 

Küresel savaş alanı 

The New York Times’ın analizinde, Sudan’daki savaşın, sadece BAE değil, İran ve Rusya gibi çok sayıda yabancı ülke tarafından körüklendiğine de dikkat çekildi. 

Bahsi geçen ülkelerin müdahalesinin, çatışmanın olumsuz yönde gelişmesine yol açtığı ifade edilen analizde, “Sudan’daki iç savaş, Kızıldeniz’in stratejik bir noktasında bulunan ülkeyi küresel güçlerin rekabet edebileceği bir arena haline getirdi” denildi. 

Analizde ayrıca, İran’ın, başkent Hartum’da Ukrayna Özel Kuvvetleri ile birlikte savaşan Sudan ordusuna “Muhacir 6” isimli SİHA’ları sağladığı, aynı zamanda Mısır’ın da ordunun yanında yer aldığı bilgisi verildi. 

Rusya’nın her iki tarafta da “rol oynadığı” vurgulanan analize göre Birleşmiş Milletler (BM) müfettişleri, Rus Wagner paralı askerlerinin başlangıçta Hızlı Destek Kuvvetleri’ne füzeler sağladığını tespit etti. 

Yetkililer, yakın zamanda Kremlin’in orduya yöneldiğini ve Sudan’ın Kızıldeniz kıyısına deniz yoluyla erişim sağlaması karşılığında silah teklif ettiğini söyledi. 

Analize göre ayrıca, ABD’li yetkililer, Yemen’deki Husilerin İran’ın isteği üzerine Sudan ordusuna gemi dolusu silah sevk ettiğini, doğalgaz zengini Katar’ın ise Çin yapımı olan altı savaş uçağı gönderdiğini bildirdi. 

Ancak Katar ve Husiler, Sudan ordusuna askeri yardım gönderdiklerine dair haberleri yalanladı. 

Öte yandan BAE’nin rolü, Afrika’ya yönelik daha geniş bir hamlenin parçası gibi görünüyor. 

BAE, 2021’de Etiyopya’daki iç savaşın gidişatını, savaşın kritik bir noktasında Başbakan Abiy Ahmed’e SİHA’lar tedarik ederek değiştirdi ve nihayetinde onun Tigray güçlerine karşı galip olmasına yardımcı oldu.  

Şimdi aynı başarıyı, Sudan’da Hızlı Destek Kuvvetleri’ne verdiği destek ile tekrarlamaya çalışıyor gibi görünüyor.