Sudan: İnsani Krizin Derinleştiği Sudan'da HDK Orduyu Yenilgiye Uğratıyor

Sudan'da yaşanan savaş, çatışmaların her geçen gün artmasıyla birlikte milyonlarca insan evlerini terk etmeye ve yerinden edilmeye zorladı. Birleşmiş Milletler (BM), Hızlı Destek Kuvvetleri'nin (HDK) kontrolündeki Sinnar’da son dönemde yaşanan şiddetli çatışmalar nedeniyle on binlerce kişinin yerinden edildiğini bildirdi.

Sudan'da savaşın genişlemesi ve savaş çemberine yeni alanların eklenmesiyle birlikte HDK, ülkenin güneydoğusunda yer alan Sinnar eyaletinin başkenti olan Sinca dahil olmak üzere, eyaletin geniş alanlarında kontrolü sağladığını duyurdu. Ayrıca HDK, Sudan ordusu ile bir yılı aşkın bir süredir devam eden çatışmalarda sahada bazı askeri kazanımlar kaydedildiğini bildirdi.

İnsani kriz

BM, Sinnar'da ordu ile HDK arasındaki çatışmaların ardından son günlerde yaklaşık 60 bin kişinin yerlerinden edildiğini açıklayarak, yerinden edilenlerin eyaletin doğusu ve komşu Gadarif eyaletine doğru ilerlediğini bildirdi.

Bu bağlamda Sudan'da her geçen gün zorlaşan insani durum sebebiyle, BM Mülteciler Yüksek Komiserliği (UNHCR), yerinden edilenlerin ve savaştan kaçanların kurtarılması için ayrılan yardım miktarının 1,5 milyar dolara çıkarılması çağrısında bulundu.

UNHCR Küresel İletişim Başkanı Ewan Watson, yardım miktarının önümüzdeki altı ay içerisinde çatışma ve kıtlık sebebiyle yerinden edilmiş 3,3 milyon insana yardım ederek onları koruyacaklarını söyledi.

Sudan ordusu geri adım atmayı reddediyor

Öte yandan Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı ve Ordu Komutanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan geçtiğimiz Perşembe günü Port Sudan'da medyaya yaptığı açıklamada, HDK'yı yurt dışındaki kuvvetlerden yardım istemekle suçlayarak, DEAŞ militanlarının Korgeneral Muhammed Hamdan Daklu (Hamideti) liderliğindeki HDK saflarında savaştığını ifade etti.

Burhan, HDK'nın geri çekilmesini gerektirmeyen her türlü anlaşmayı reddettiğini ve savaşın ancak Sudan'ın bu kuvvetlerden 'temizlenmesiyle' sona ereceğini vurguladı.

Açıklamasında, bu unsurların oluşturduğu tehlikenin, Sudan'ın çökmesi durumunda bölgeyi çevreleyen risklerin bir parçası olduğunu ve bölgedeki birçok ülke bunun farkına varmadığına değinen Burhan, bu ülkelere defalarca ziyaret gerçekleştirilmesine rağmen uyarılarının yankı bulmadığının altını çizdi.

Öte yandan, Cidde Anlaşması'nın Sudan krizine çözüm bulmak için en uygun çerçeve olduğunu, anlaşmanın uygulama mekanizmalarını belirlerken geri çekilme ve yoğunlaşma noktalarına ilişkin tüm noktalara değindiğine vurgu yaptı. Ayrıca Burhan, anlaşmanın uygulamaya geçme yolunu bulamadığını çünkü bazı partilerin siyasi emellerini karşılamadığı için anlaşmayı engellemeye çalıştıklarını söyledi.

Zafer mi yoksa yayılma mı?

Sudanlı askeri ve güvenlik işleri araştırmacısı Amir Abbas Fokus Plus'a yaptığı açıklamada, HDK'nin Sudan eyaletlerindeki yayılmacılığının rastgele olduğunun, eyaletlerdeki liderler ve idari merkezler tarafından kontrol edilmediğine dikkati çekerek, asıl amacın vatandaşlar üzerinde baskı kurmak ve Sudan halkının yeteneklerini yağmalamak olduğunu aktardı.

Abbas, HDK'nın Sudan halkına karşı benimsediği düşmanca davranışın yaklaşık 10 milyon insanın Hartum, Darfur, el Cezire ve son olarak merkezdeki Sinnar Eyaletindeki evlerinden yerinden edilmesine yol açtığını bildirdi.

Sudanlı araştırmacı, bu aşamada HDK'nın amacının vatandaşları diri diri gömecek kadar aşağılamak ve üzerlerinde baskı kurmak olduğuna değinerek, HDK saflarında komşu ülkelerden çok sayıda paralı askerin yer aldığını ifade etti.

Açıklamasında Sudan ordusunun bütünlüğüne vurgu yapan Abbas, bu aşamanın savaşın en zor aşamalarından biri olduğunu, HDK'nın sona erdirilmesi ve onlarla iktidarın paylaşılması konusunda pazarlık yapılmaması gerektiğini bildirdi. Bu, ordu liderliğinin birkaç gün önce açıkladığı pozisyona benziyor.

Sudanlı uzman Dr. Muhammed Turşin de Abbas ile aynı fikirde olduğunu belirtti. Turşin, son dönemde meydana gelen ağır insan hakları ihlallerinin ordu ile eskisinden daha fazla yayılmaya çalışan HDK arasındaki çatışmaların artan hızının bir sonucu olarak ortaya çıktığını söyledi.

HDK'nın Sinca'yı kontrol etmeye yönelik son girişiminin zafere yönelik sahte bir algı olduğunu ifade eden Turşin, bunun amacını Sudan ordusunu müzakere masasına oturtmak olduğunu ve bu girişimlerin devam etmesi halinde başarılı olabileceğini bildirdi. Ayrıca, Turşin, bu girişimin başarısız olma ihtimalinin daha yüksek olduğunu söyledi.

Sudan'daki savaş, 14 ay önce ordu ile HDK arasında sivil yönetime geçiş ile ilgili artan anlaşmazlıkların ardından çıkan çatışmalarla başladı.