Antik Mısır'da Su 

Araştırmacı Ali Yekta Bey, Antik Mısır'ın hidrolik bilimini ve su yönetimini nasıl kullandığını, Nil Nehri'nin taşkınlarından faydalanarak tarım, inşaat ve günlük yaşamda elde ettikleri başarıları Fokus+ için inceledi.
Antik Mısır'da Su 
27 Ağustos 2024

Antik Mısır'daki hidrolik biliminin kullanımı, bu medeniyetin tarım, inşaat ve günlük hayatındaki başarılarının temel taşlarından biri olmuştu. Nil Nehri'nin getirdiği taşkın sularından faydalanarak tarım yapma, su yönetimi ve mühendislik konularındaki bilgi birikimleri, Antik Mısır'ın kalkınmasında belirleyici rol oynamıştı. Mısırlılar; suyun yönetimi, zirâî verimliliği artırma ve büyük inşaat projelerini gerçekleştirme konusundaki bilgi ve becerileri ile bu alandaki yetkinliklerini açıkça ortaya koymuşlardı.  

Mısır'ın tarım ve ekonomisi büyük ölçüde Nil Nehri'ne bağlıydı. "Dünyanın en uzun nehri" olarak bilinen Nil’in yıllık taşkınları, Mısır tarımının temelini oluşturmuştu. Nil'in taşkınları, toprakları besleyerek verimli tarım arazileri oluştururdu. Mısırlılar, bu doğal olayın avantajlarını en iyi şekilde değerlendirebilmek için çeşitli mühendislik ve hidrolik çözümler geliştirmişlerdi. Taşkınlar, sulama sistemleri, su depolama ve taşıma yöntemleri, bu dönemde su yönetimi konusunda kullanılan tekniklerin başında geliyordu.  

Nil Nehri taşkınları ve Mısır’ın su yönetim sistemleri 

Mısırlıların taşkınları yönetmedeki yetenekleri, suyun kontrolü üzerindeki bilgi birikimlerini göstermekteydi. Yıllık taşkınlar, Nil Nehri'nin akışının arttığı dönemlerde ortaya çıkar ve bu taşkınlar tarım alanlarını sulamak için mükemmel fırsatlar sunardı.  

Ancak, taşkınların zararlarını en aza indirmek ve suyu verimli bir şekilde kullanmak için çeşitli yapılar inşa edilmişti. Örneğin, taşkın sularını toplayan ve depolayan havuzlar ve suni göletler, taşkınların kontrol altına alınmasına ve suyun daha sonra kullanılmak üzere saklanmasına olanak tanımıştı. Bu sistemler, hem taşkınların olumsuz etkilerini azaltmak hem de suyun kurak dönemlerde kullanılmasını sağlamak amacıyla tasarlanmıştı.  

Su dağıtımında kullanılan yöntemler, Antik Mısırlıların hidrolik bilgisi hakkında önemli ipuçları vermekteydi. Mısırlılar, suyun tarım arazilerine ve günlük yaşam alanlarına etkili bir şekilde ulaştırılması için çeşitli açık kanallar ve sulama sistemleri inşa etmişlerdi.  

Bu sistemler, taşkın sularını tarım alanlarına yönlendirmek ve kurak dönemlerde suyun mevcut olmasını sağlamak için kullanılmıştı. Açık kanallar ve sulama sistemleri, zirâî üretkenliği artırmak ve su kaynaklarını en verimli şekilde kullanmak için önemli araçlar olmuştu.  

Antik Mısır'ın su taşımacılığı ve depolama sistemleri 

Mısırlıların suyu taşımak için geliştirdiği aletler de bir hayli dikkat çekiciydi. Bunlardan özellikle Şaduf, en bilinen su kaldırma aletlerinden biriydi. Bir kova ve bir denge koluna sahip olan bu alet suyu kuyulardan veya diğer su kaynaklarından çekmek için kullanılırdı. Bu alet, özellikle tarım alanlarında suyun etkili bir şekilde kullanımını sağlamak için önemli bir araç olmuştu. Ayrıca, suyun taşınması için çeşitli sarkaçlar ve boru sistemleri de kullanılmıştı. Bu sistemler, suyun uzak mesafelere taşınmasını ve çeşitli alanlarda kullanılmasını sağlamıştı.  

Antik Mısır'da barajlar ve su depolama yapıları da önemli bir yere sahipti. Bu yapılar, taşkınların kontrol edilmesi, suyun depolanması, suyun akışını düzenlemek ve gerektiğinde depolamak amacıyla inşa edilmişti. Bu yapılar, özellikle büyük inşaat projelerinde ve tarımda kullanılmıştı. Barajların yapımı, mühendislik bilgisi ve hidrolik tekniklerin bir araya getirilmesini gerektirmişti.  

Ayrıca Antik Mısır'daki zirâî su yönetimi, sulama sistemlerinin etkin bir şekilde kullanılmasıyla sağlanmıştı. Tarım arazileri, taşkın sularıyla sulanmış ve bu sulama işlemi, zirâî verimliliği artırmıştı. Mısırlılar, suyun tarım alanlarına düzenli bir şekilde ulaştırılmasını sağlamak için çeşitli teknikler geliştirmişlerdi. Bu teknikler, hem taşkın sularının etkili bir şekilde kullanılmasını hem de kurak dönemlerde suyun mevcut olmasını sağlamıştı.  

Su kullanımının piramitler üzerindeki etkisi 

Mısırlıların mühendislik bilgisi, büyük inşaat projelerinde de kendini göstermişti. Piramitler ve diğer büyük yapılar için su kaynaklarının kullanımı, hidrolik sistemlerin bir parçası olarak görülmekteydi. Büyük taş bloklarının taşınması sırasında suyun kullanımı, bu taşların kaydırılması ve taşınması için geliştirilmiş tekniklerden biri olmuştu. Mısırlılar, taş bloklarını suyun kayganlaştırıcı etkisinden faydalanarak taşımışlar ve bu yöntem, büyük inşaat projelerinde önemli bir rol oynamıştı.  

Temmuz ayında yayımlanan yeni bir araştırma, Mısır'ın en eski piramidi olan Zoser'in Basamaklı Piramidi’nin, bu şekilde inşa edilmiş olabileceğini öne sürüyordu.  

Hiyerogliflerde suyla ilgili ifadeler de Antik Mısır'ın su yönetimi hakkında bilgi vermekteydi. Su yönetimi ve hidrolik sistemler, hiyerogliflerde tasvir edilmiş ve suyun önemini vurgulayan çeşitli semboller kullanılmıştı. Bu hiyeroglifler, Mısırlıların suyun yönetimi konusundaki bilgi ve tekniklerini belgelemekteydi.  

Antik Mısır'daki su yönetimi, dini inançlarla da bağlantılıydı. Su, genellikle temizlenme ve kutsallık ile ilişkilendirilmişti. Bazı tapınaklarda su kaynaklarının veya havuzlarının bulunması, suyun dini anlamını ve önemini göstermekteydi. Su ayrıca Mısırlıların dini ritüellerinde ve günlük yaşamında da önemli bir yer tutmuştu.  

Netice olarak, Antik Mısır’daki hidrolik biliminin kullanımı, bu medeniyetin tarım, inşaat ve günlük yaşamındaki başarılarının temel taşlarından biri olmuş, Mısırlılar, Nil Nehri’nin taşkınlarını verimli bir şekilde kullanmak, suyu etkili bir şekilde dağıtmak ve büyük inşaat projelerini gerçekleştirmek için çeşitli mühendislik ve hidrolik çözümler geliştirmişlerdi. Bu başarılar, Antik Mısır’ın zirâî ve ekonomik refahını sağlamış ve büyük yapılar inşa etmelerini mümkün kılmıştı.