G20 Liderler Zirvesi’nde Neler Yaşandı? Öne Çıkanlar

Dünyanın en büyük 20 ekonomisine sahip ülkelerin liderlerini bir araya getiren G20 Liderler Zirvesi, pazartesi günü (dün) Brezilya’nın Rio de Janeiro kentinde başladı. “Adil bir dünya ve sürdürülebilir bir gezegen” temasıyla düzenlenen zirvede, liderler, küresel açlık, yoksulluk ve iklim değişikliği konularını ele alıyor. 

G20 Zirvesi’ne hangi ülkeler katılıyor? 

G20 Grubu, dünyanın en büyük 19 ekonomisinden ve Avrupa Birliği'nden (AB) oluşan bir bloktur. Afrika Birliği ise bu gruba 2023 yılında dahil olmuştur. Dünya Bankası’nın açıkladığı verilere göre, küresel ekonomik çıktının yüzde 85'i G20 ülkelerine aittir.

G20 ülkeleri; AB, ABD, Almanya, Arjantin, Avustralya, Brezilya, Çin, Endonezya, Fransa, Güney Afrika, Güney Kore, Hindistan, İngiltere, İtalya, Japonya, Kanada, Meksika, Rusya, Suudi Arabistan, Türkiye. 

Cumhurbaşkanı Erdoğan Brezilya’da

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, G20 Liderler Zirvesi'ne katılmak üzere özel uçak "CAN" ile 17 Kasım günü Brezilya’ya hareket etti. 

Erdoğan’ın yanı sıra eşi Emine Erdoğan, Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanı Fahrettin Altun, Cumhurbaşkanı Dış Politika ve Güvenlik Başdanışmanı Akif Çağatay Kılıç, AK Parti Genel Başkan Yardımcısı ve Parti Sözcüsü Ömer Çelik ile bazı yetkililer de Brezilya'ya gitti.

Cumhurbaşkanı Erdoğan öncülüğündeki heyeti, Galeao Hava Üssü’nde, Türkiye’nin Brezilya Büyükelçisi Halil İbrahim Akça ile Brezilya Dışişleri Bakanlığı protokol yetkilileri karşıladı.

Putin neden yok? 

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Ukrayna'da savaş suçları işlediği iddiasıyla kendisine karşı Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin (UCM) tutuklama emri çıkarması nedeniyle zirveye katılmadı. 

Lula da Silva’dan “eşitsizlik” vurgusu 

Zirvenin ev sahibi Brezilya Devlet Başkanı Lula da Silva, liderlere “Eşitsizlik derinleşiyor, değişim sizin elinizde” diyerek çağrıda bulundu. Lula da Silva, piyasalar ile halkın talepleri arasındaki farkın büyüdüğüne dikkat çekti.

Zirvenin gündemi açlık ve yoksulluk 

G20 Liderler Zirvesi’nde “Sosyal Kapsayıcılık ile Açlık ve Yoksullukla Mücadele”, “Küresel Yönetişim Kurumlarının Reformu” ve “Sürdürülebilir Kalkınma ile Enerji Geçişi” oturumları düzenleniyor. 

Liderler, Brezilya’nın “Açlık ve Yoksulluğa Karşı Küresel İttifak” girişimini tartışacak. 

Fransız ekonomist Gabriel Zucman’ın hazırladığı “dünyanın en zengin milyarderlerini vergilendirme planı” zirvede liderlere sunulacak. 

Guterres’den dünya liderlerine çağrı 

Zirve öncesi basına açıklama yapan Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres, G20 ülkelerinin ekonomik gücünü göstererek, “Ellerinde çok büyük bir diplomatik güç var. Bunu temel küresel sorunların üstesinden gelmek için kullanmalılar” dedi. 

BM'den yapılan açıklamaya göre Guterres, Gazze, Lübnan, Ukrayna ve Sudan gibi sıcak noktalara da değinerek, barışın sağlanması için harekete geçilmesini istedi.

Ülkelerin mevcut iklim politikalarının 1,5 santigrat derece hedefi için yetersiz kaldığını belirten Guterres, küresel emisyonların yüzde 80'inden G20 ülkelerinin sorumlu olduğuna dikkati çekti.

İklim değişikliği, çatışmalar, eşitsizlik ve yoksullukla mücadele gibi konuların aciliyetine işaret eden Guterres, "G20 ülkelerinin küresel sorunların çözümüne ilişkin girişimlerde ön safta yer almasının" gerektiğini vurguladı.

Bildiride Gazze, Lübnan ve Ukrayna’ya dikkat çekildi

19’uncu G20 Liderler Zirvesi'nin ilk gününde, Gazze, Lübnan ve Ukrayna'daki gelişmelere dair bir bildiri yayımlandı. Bildiride, İsrail'in Ekim 2023'ten bu yana Gazze Şeridi ve Lübnan'a yönelik saldırıları nedeniyle insani durumun felaket boyutlarına ulaşmasının derin endişelere yol açtığı belirtildi.

İki devletli çözüm vurgusu 

İnsani yardımların ulaştırılmasındaki tüm engellerin kaldırılması gerektiği vurgulanan bildiride, “İnsani yardımların artırılması ve sivillerin korunmasının güçlendirilmesi yönündeki acil ihtiyaç ifade edildi. Filistinlilerin kendi kaderini tayin etme hakkı ve iki devletli çözüm vizyonuna sarsılmaz bağlılık teyit edildi.” değerlendirmesinde bulunuldu.

Bildiride, İsrail saldırıları sonucunda Gazze Şeridi'nde yaklaşık 45 bin kişinin, Lübnan'da ise 3 bin 500 kişinin hayatını kaybettiği hatırlatıldı.

İsrail-Lübnan sınırındaysa kapsamlı bir ateşkesin desteklendiği açıklandı.

Ukrayna için barış istendi

Rusya-Ukrayna savaşı nedeniyle yaşanan insani acılara da değinilen bildiride, savaşın küresel gıda ve enerji güvenliği, tedarik zincirleri, makro-finansal istikrar, enflasyon ve büyüme üzerindeki olumsuz etkilerine işaret edildi.

Sürdürülebilirlik ve refah için barış 

Öte yandan, söz konusu bildiride, çatışmaların barışçıl yollarla çözülmesinin önemi şu sözlerle vurgulandı:

“Kapsamlı, adil ve kalıcı barışı destekleyen tüm ilgili ve yapıcı girişimler memnuniyetle karşılandı. Çatışmaların ve krizlerin sona erdirilmesine yönelik çabaların yanı sıra diplomasi ve diyalog elzemdir. Sürdürülebilirlik ve refaha ancak barışla ulaşılabilir.”

İklim kriziyle mücadelede G20 ülkelerinin kararlılığına dikkat çekilerek, “Yoksul ülkeler için daha fazla finansman gereklidir. Özellikle gelişmekte olan ülkelere yönelik kamu ve özel iklim finansmanı ve yatırımlarının arttırılması amacıyla uluslararası işbirliğinin ve desteğin artırılması gerektiği vurgulandı. Sürdürülebilir ekonomik büyümenin sağlanması için uluslararası ekonomik sistemin teşvik edilmesi gerekmektedir. Ayrıca, uluslararası ticarette haksız kısıtlamalar gibi iklim tedbirlerinin kullanılmaması gerektiği konusunda uyarılar yapıldı.” ifadesine yer verildi. 

Ormanların korunması 

Bildiride, ormanların korunmasına ve sürdürülebilir şekilde muhafaza edilmesine yönelik çabaların yoğunlaştırılmasının önemli olduğuna işaret edildi.

Yerel topluluklar ve yerli halkların karşılaştıkları zorluklara değinilen bildiride, ormanlar için yeni fonların harekete geçirilmesi taahhüt edildi.

Paris İklim Anlaşması hedeflerinin hatırlatıldığı bildiride, üye ülkelerin temiz, sürdürülebilir, adil, uygun fiyatlı ve kapsayıcı enerji geçişlerini hızlandırma taahhüdü ve yüzyılın ortasına kadar karbonda sıfıra ulaşma hedefi yinelendi.

En zenginlere yönelik vergilendirme tartışıldı

G20 Liderler Zirvesi’nin bir diğer gündem maddesi ise dünyanın en zenginlerine yönelik bir vergilendirme projesi oldu. Bu önerinin sahibi, Brezilya'ydı. G20 Liderler Zirvesi’ne ev sahipliği yapan ülke, süper zenginlere yönelik küresel bir vergi oluşturulmasını önerdi.

Zirvede, dünyadaki 3 bin 300 milyarderin, bulundukları ülkelerdeki servetlerinin yüzde 2'sini küresel bir vergi olarak ödemeleri halinde, yoksulluk, açlık ve iklim değişikliğiyle mücadele projelerini finanse etmek için yılda 200 ila 250 milyar dolar toplamanın mümkün olacağı vurgulandı.

Cumhurbaşkanı Erdoğan: Ateşkes için çağrıda bulunuyorum

Cumhurbaşkanı Erdoğan zirvede yaptığı konuşmada, Gazze'de kıtlık riskinin uluslararası sınıflandırmalara göre “felaket” düzeyine ulaştığını vurguladı. Erdoğan, “Gazze'de yaşanan insani felaket karşısında bir kez daha derhal ve kalıcı ateşkesin sağlanması çağrısında bulunuyorum.” ifadesini kullandı.

G20 Liderler Zirvesi aile fotoğrafı 

Cumhurbaşkanı Erdoğan, MIKTA Liderler Buluşması'nın ardından G20 Liderler Zirvesi aile fotoğrafı çekimine katıldı. Cumhurbaşkanı Erdoğan, aile fotoğrafı çekilirken, Hindistan Başbakanı Narendra Modi ve Vietnam Başbakanı Pham Minh Chinh ile yan yana durdu.

Erdoğan, fotoğraf çekimi sırasında, Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Hindistan Başbakanı Narendra Modi ve Vietnam Başbakanı Pham Minh Chinh ile sohbet etti.

Biden, “aile fotoğrafında” neden yok? 

ABD Başkanı Joe Biden'ın, ülkesinin devlet başkanı olarak son kez G20 Liderler Zirvesi'ne katıldı. Ancak Biden’ın liderlerin bir arada poz verdiği “aile fotoğrafı”na katılmaması dikkat çekti.  

ABD’li yetkililerin açıklamasına göre, Kanada Başbakanı Justin Trudeau ile konuşan Joe Biden fotoğraf çekimini “kaçırdı”. Trudeau ve Biden’ın yanı sıra İtalya Başbakanı Giorgia Meloni de fotoğraf çekiminde yer alamadı ve bu hatanın “lojistik sorunlar”dan kaynaklandığı açıklandı.