Amerika’nın Küresel İtibarı Çöküşte Mi?

Joe Biden'ın 2020'de başkan seçilmesinden bu yana, Amerika Birleşik Devletleri'nin küresel algısı yükselişteydi. Ancak, Pew Araştırma Merkezi'nden gelen yeni veriler, geçen yıl içinde ABD'nin küresel itibarının düşüşte olduğuna işaret ediyor. 

Öte yandan dünya kamuoyu, ABD'ye, demokrasisine ve uluslararası politikalarına karşı giderek daha olumsuz bir bakış açısı geliştiriyor. Kimileri bunun hep böyle gelip böyle gideceğini, aslında değişen bir şey olmadığını iddia edebilir, ancak anketler farklı dinamiklere işaret ediyor.

Veriler ne söylüyor?

34 farklı ülkede yapılan anketlerin ortalamasına göre, ABD'ye yönelik görüşler genel olarak olumlu. Ankete katılanların %54'ü ABD hakkında olumlu bir görüşe sahipken, %31'i olumsuz bir görüş bildiriyor. Ancak, bu sonuçlar bölgesel olarak farklılık gösteriyor. 

Birleşik Devletler’in yumuşak güç enstrümanı olarak repütasyon sorunu da tam olarak burada başlıyor. Bazı bölgelerde hızla kaybedilen kan, kısa-orta-uzun vadede telafi etmesi çok zor seviyelere ulaşıyor.

Avrupa ve Kanada

• Avrupa ve Kanada'da olumlu ve olumsuz görüşler daha dengeli dağılmış durumda.
• Polonya, %86'lık olumlu görüş oranı ile dikkat çekici bir Avrupa istisnası. Ukrayna’nın sınır komşusu ABD tarafından Rusya’ya karşı bir güç deposu olarak destek görmesi sebebiyle dünya süper gücüyle en iyi ilişkilerinde.

Asya-Pasifik bölgesi

• Güney Kore, Tayland, Filipinler ve Japonya'da ABD'ye yönelik beğenilirlik %70 ile %80 arasında değişiyor.
• Singapur, Avustralya ve Malezya'da ise ABD'ye yönelik olumsuz görüşler hakim.

Orta Doğu ve Kuzey Afrika

• İsrail'de ABD'ye yönelik olumlu görüş oranı %77 iken, Türkiye ve Tunus'ta bu oran sırasıyla %80 ve %87 olumsuz görüş şeklinde.

Afrika

• Gana, Kenya ve Nijerya'da ABD'ye yönelik güçlü olumlu görüşler mevcutken, Güney Afrika'da net pozitif ancak daha düşük bir beğenilirlik oranı var.

Latin Amerika

• Kolombiya, Peru ve Brezilya'da yüksek olumlu görüşler mevcutken, Şili ve Arjantin'de daha düşük olumlu görüşler var.

Görüşlerdeki değişim

Geçen yıl ile bu yıl arasında birçok ülkede ABD'ye yönelik olumlu görüşler azalmış. Avustralya'da %12, İsrail, Güney Afrika ve Hollanda'da %10, Almanya, Yunanistan ve İsveç'te %8, Polonya ve İspanya'da %7, Fransa'da %6 ve Birleşik Krallık'ta %5 oranında düşüşler gözlemlenmiş durumda. Japonya, Güney Kore, Nijerya ve Meksika'da da küçük düşüşler mevcut. Sadece iki ülkede ABD'ye yönelik olumlu görüşlerde artış görülmüş: Macaristan'da %44'ten %52'ye ve Kenya'da %71'den %78'e yükselmiş. Brezilya ve Arjantin'de ise sadece bir puanlık artışlar olmuş.

ABD'ye yönelik olumsuz görüşlerin nedenleri

ABD'ye yönelik olumsuz görüşlerin artmasının birçok nedeni var. Bunlardan ilki, ABD demokrasisinin küresel halk tarafından giderek daha olumsuz bir şekilde algılanması. Ankete katılan 34 ülkenin 23'ünde, halkın çoğunluğu ABD demokrasisinin eskiden iyi bir örnek olduğunu ancak son yıllarda bu örnek olma durumunu kaybettiğini düşünüyor. ABD'nin yaklaşan başkanlık seçimleri ve tekrar sunulan iki aday, bu olumsuz algıyı daha da pekiştiriyor.

Biden yönetiminin son yıldaki politikaları da ABD'nin itibarı üzerinde olumsuz etki yarattı. Biden, Trump'a kıyasla daha olumlu değerlendirmeler alsa da, mevcut ABD başkanının popülaritesi geçen yıl birçok ülkede düşüş göstermiş durumda. Bu düşüşler arasında Avustralya, İsrail, Japonya, Polonya, Güney Afrika, İspanya, İsveç ve Birleşik Krallık'taki çift haneli düşüşler dikkat çekiyor.

Gazze Savaşı ve ABD'nin tutumu

Çöküş eğiliminin soruşturulmasındaki en önemli unsur, Gazze'deki savaş ve ABD'nin bu konudaki tutumu. ABD, İsrail'in en güçlü müttefiki ve İsrail'e önemli askeri ve diplomatik destek sağlamakta. Ancak, Filistinli sivil ölümlerinin artması ve insani krizlerin derinleşmesi ile ABD'nin İsrail politikası küresel ölçekte halklar tarafından eleştiriliyor. 

Ankete katılan 34 ülkenin ortalamasına göre, Biden'ın Gazze politikası %31 onay alırken, %57'lik bir kesim tarafından olumsuz değerlendiriliyor. Özellikle Müslüman ülkelerde bu tutuma karşı güçlü bir olumsuz görüş hakim: Tunus, Türkiye ve Malezya'da Biden'ın tutumu büyük ölçüde eleştiriliyor. Avrupa'da ise Polonya hariç birçok ülkede Biden'ın Gazze konusundaki tutumu olumsuz değerlendiriliyor.

ABD'nin küresel itibarının önemi

ABD'nin küresel ölçekteki itibarının düşmesi, belirli bölgelerde stratejik öneme sahip. Özellikle İsrail-Filistin çatışması ve Orta Doğu'daki daha geniş çatışmalarda ABD'nin meşru ve kabul edilebilir bir aktör olarak görülmesi önemli. ABD'nin itibarındaki düşüş, Rusya ve Çin gibi rakiplerine olan olumlu tutumların artmasıyla birlikte gerçekleşmekte. Bu ters orantı, Danimarka merkezli Demokrasi Araştırma Merkezi’nin yıllık olarak yayınladığı Demokrasi Algısı Endeksinde açıkça görülmekte.

ABD'nin küresel itibarındaki zayıflama trendi, elbette önce kendi vatandaşlarını etkiliyor. Drexel Üniversitesi İşletme Fakültesi'nden üç profesör, bu konuya özen gösterilmemesinin milyarlarca ABD ihracatını riske atabileceği konusunda uyarıyor. 

Başkanın kim olduğuna bağlı olarak zamanla değişim gösterebilecek olan bu eğilimin, ABD'nin küresel ölçekte stratejik rol oynamak istediği yerlerde durdurulması için çaba göstermesi gerekliliği açık bir gerçek. Bu, özellikle Orta Doğu ve İsrail-Filistin çatışması gibi kritik bölgelerde geçerli. ABD'nin bu bölgelerde meşru ve kabul edilebilir bir aktör olarak kalması, küresel politikalarının başarılı olabilmesi adına önce Birleşik Devletler için bir yükümlülük arz ediyor.