CNN: Mısır, Hamas'a Sunulan Teklifin Şartlarını Değiştirdi

CNN, Hamas ile İsrail arasındaki müzakereler hakkında bilgi sahibi olan üç ayrı kaynaktan, Mısır istihbaratının, taraflara sunulan ateşkes önergelerinin maddelerinde değişiklik yaptığını nakletti. Söz konusu değişiklikler sebebiyle olumlu sonuçlanması beklenen ateşkes görüşmeleri başarısız bir şekilde sona erdi. 

CNN’e göre Katar ve Amerika, Hamas’ın mayıs ayı başında kabul ettiği ateşkes maddelerinden habersizdi. 

Kaynaklar söz konusu değişiklikleri, üst düzey istihbarat yetkilisi Ahmed Abdülhalık’ın yaptığını iddia etti. Ahmed Abdülhalık, ateşkes müzakerelerini yürüten Burns’ün mevkidaşı olan Mısır İstihbarat Başkanı Abbas Kamil’in birinci başkanvekilliğini yapıyor. 

CNN’in dayandığı üç kaynaktan birisi, Abdülhalık’ın, Hamas ve İsrail’e farklı şeylerden söz ettiğini belirtti. Söz konusu kaynak, şu ifadelerde bulundu: 

“Hamas’ın onayını almak için, İsrail’in kabul ettiği anlaşma aslına ek olarak bazı maddeler ilave edildi. Ancak bu maddeler hakkında arabuluculara ve İsrail’e haber verilmedi.” 

Diğer bir kaynağa göre tüm taraflar, Mısır’ın Hamas’a, İsrail’e sunulan önerinin aynısını sunacağını ve Katar ile Amerika Birleşik Devletleri’nin de söz konusu önerge maddelerinden haberdar olduğunu düşünüyordu.  

Bir diğer kaynak, Mısırlıların, ateşkes önerisinin aslı ile Hamas’ın taviz vermeyeceği talepler arasındaki net çizgileri bulanıklaştırdığını ifade etti. 

Sonuçsuz kalan bir iyimserlik 

CNN’in belirttiğine göre Hamas, üç aşamalı bir ateşkes anlaşmasını kabul etti. Söz konusu anlaşmanın ikinci aşamasında sürekli bir ateşkes ve “devamlı sükunet” sağlanacağı garanti ediliyordu. Ancak İsrail, Hamas çökertilmedikçe ve esirler serbest kalmadıkça devamlı ateşkes konusunu tartışmayı dahi kabul etmiyor.  

Başarısız bir şekilde sonlanan müzakerelerden üç hafta sonra, Hamas ile İsrail arasındaki müzakerelerde yıllar boyu temel arabulucu olan Mısır’ın anlaşma maddelerine niçin sabotaj uyguladığına dair bazı sorular gündeme geldi. 

Mısırlı arabuluculardan oluşan bir ekip, Nisan ayının sonunda İsrail’e bir ziyaret gerçekleştirdi. Söz konusu ziyaret, savaşın durması ve İsrail hapishanelerindeki tutukluların serbest bırakılmasına karşılık Hamas’ın elindeki esirlerin iade edilmesini öngören anlaşmanın detaylarını belirlemek için yapıldı. Anlaşma maddelerinde değişikliklerin yapılması ise ziyaretten sonraki haftalarda gerçekleşti. 

Aralık 2023’ten beri devam eden ve süreli olarak durdurulduğu ilan edilen müzakerelerde İsrail’in daha önce hiç kabul etmediği maddeleri kabul edeceği ve ateşkes anlaşmasının gerçekleşeceği umuluyordu.  

Amerikalı yetkililer, Dışişleri Bakanı Antony Blinken’ın ifadesi ile İsrail’in ateşkes anlaşması için “olağanüstü bir cömertlik” gösterdiğini ifade etmişti. 

CNN’e konuşan iki kaynağa göre ateşkes maddelerinde yapılan değişiklilerin ortaya çıkmasından sonra Katar Başbakanı Muhammed Bin Abdurrahman Al Sani, İsrail istihbarat servisi Mossad ile iletişime geçerek “Mısır’ın kendi başına hareket ettiğini” ifade etti.  

Katar Başbakanı ile CIA Direktörü, İsrail’in menfaatine olan bazı maddelerin eklenerek ateşkes önerisinin dengelenmesi ve yürürlüğe girmesi için çalıştılar.  

Biden yönetimindeki üst düzey bir yetkili, Mısırlıların taraflara farklı maddeler sunmasını “mantıksızlık” olarak niteledi. 

Hamas’ı ikna etmek için yapılan değişiklikler 

CNN’e konuşan kaynaklardan birisi, İsrail’den dönen Mısırlı heyetin Hamas ile istişare ederek İsrail tarafından kabul edilen maddeleri onaylamayacaklarını anladı. Bunun akabinde Mısırlı bir yetkili, Hamas tarafını ikna etmek için ateşkes önerisinde ciddi değişiklikler yaptı. 

Hamas’ın 6 Mayıs’ta ateşkes önerisini kabul ettiğini duyurmasından önce CNN'e konuşan Mısırlı bir kaynak, ülkesinin Hamas'tan bir yanıt aldığını ve İsrail tarafına gönderdiğini söyledi. Söz konusu kaynak ayrıca savaşın sona erdirilmesiyle ilgili temel anlaşmazlık noktalarının aşılması için çeşitli alternatifler önerildiğini de ifade etti. 

Müzakerelerdeki en kompleks konu, savaşı sona erdirecek anlaşmanın maddeleriydi ve Netanyahu Hamas'ın yanıtının İsrail'in temel taleplerinden uzak olduğunu belirtti.  

Müzakereler kısa bir süre sonra durdu. Burns'ün de aralarında bulunduğu arabulucular Hamas'la bir başka dolaylı görüşme yapmak için Kahire'ye döndü. İsrail ve Katar da yeni görüşmeler için müzakere heyeti göndermeyi kabul etse de iki taraf da üst düzey yetkili göndermedi. Bu da anlaşmanın umulduğu kadar yakın olmadığını gösterdi.  

Hamas'ın anlaşmaya olumlu yanıt vermesinden iki gün sonra Washington'a dönen Burns, ateşkes görüşmelerinin geçici olarak durduğunu açıkladı. 

Arabulucular ateşkesin İsrail'in Refah'ta askeri bir operasyon başlatmasını engelleyeceğini umuyorlardı. Bu durum İsrail’in, arabulucu olarak Mısır’ı Katar’ın önüne geçirmesini sağlayacağı için önemli görülüyordu. 

ABD'li yetkililere göre Hamas'ın Gazze'deki lideri Yahya Sinvar, anlaşma sağlanmasını istemiyor. Zira Sinvar, güçlü bir konumda olduğunu ve Filistinlilerin yaşadığı sıkıntılar sonucunda dünya kamuoyunun İsrail aleyhine döneceğini düşünüyor. 

Netanyahu ise muhalifleri tarafından, vatandaşlarını eve getirmeyi Hamas'ı Gazze'den çıkarmak kadar önemsememekle suçlanıyor. Söz konusu muhalifler arasında İsrailli rehinelerin aileleri de bulunuyor.